Ik wil u verhalen van een interessante ervaring die ik de afgelopen paar dagen had. Twee gerelateerde gebeurtenissen en gesprekken daarover.

De eerste gebeurtenis was een lezing die ik hield over de Amerikaanse Koude Oorlog voor de HOVO, ik geloof dat dit nu een los begrip is maar ooit stond voor hoger onderwijs voor ouderen. In elk geval zat mijn zaal in Utrecht vol met mensen van mijn leeftijd. Opgegroeid in de jaren vijftig en zestig dus. Veel van de onderwerpen die ik aanstipte hoefde ik niet verder te adstrueren, ze kwamen bekend over. 

De Cuba crisis – ik vertelde hoe mijn ouders blikken eten hadden ingeslagen die twintig jaar later ontploften in een bijkeuken. Ik zag herkenning in de zaal. De opstanden in Hongarije en de Praagse Lente. De oorlog in Vietnam en de protesten. De opening naar China door Nixon over de dode lichamen van de slachtoffers in de burgeroorlog in Pakistan (Kissinger – binnenkort toch echt het graf in kukelend, waarna, vrees ik, veel te veel lof wordt toegezwaaid aan deze ‘realist’ die letterlijk over lijken ging). Reagan en Reyckjavick. In het algemeen: de angst voor een kernoorlog.

Gesneden kost voor mijn gehoor. We hadden een vergelijkbare achtergrondmuziek bij ons leven, hoe divers dat verder ook geweest mocht zijn. Het leidde ook tot vragen en discussie over de nieuwe koude oorlog – of de voortzetting van oude koude oorlogen, daarover kun je twisten. Een ander soort discussie dan je met een tiener hebt.

De tweede gebeurtenis was het interview met de schrijver Ian McEwan in Carré, over zijn nieuwe boek Lessons. De zaal overziend zei ik tegen mijn vrouw dat het publiek relatief ouder was. Ik had het boek al gelezen en het verbaasde me niet. De hoofdpersoon, wiens leven zich in het boek ontrolt in magistraal gedoseerde en gearrangeerde episodes, is geboren eind jaren veertig en wat McEwan geweldig doet is de gebeurtenissen elders gebruiken als achtegrond bij dat verhaal. Wat ik mij afvroeg was of lezers die pak weg na 1990 waren geboren dit boek wel zouden kunnen waarderen.  

Nu zijn alle schrijvers door hun thematiek of hun setting op de een of andere manier tijdgebonden – laat ik dat amenderen: de meeste schrijvers. Dat maakt lezen juist leuk. McEwan had recent een boek gelezen waarin Mao’s Culturele Revolutie de hoofdrol speelde en inderdaad kun je vaak alleen via literatuur jou onbekende tijden of culturen ervaren. Ik moest denken aan Don’t think we have nothing, ook over de Culturele Revolutie en de boeken die wij tijdens onze reis door Zuid Oost Azië lazen, bedoeld om via een andere ingang die landen te leren kennen. Mijn scepsis was onterecht, het werkte. (voor onze reis en de boeken over Taiwan, Vietnam, Cambodja, Zuid Korea, Japan, New Zealand en Australië, klik hier.) 

McEwans boek zit vol met een tijd die eigenlijk nog niet zo ver weg ligt en hij weet het fantastisch te verwerken. Toch vraag ik me af of een jongere generatie hiermee uit de voeten kan. Als je iets zelf ook hebt ervaren (laten we zeggen Chernobyl en de angst voor overwaaiende rommel) dan werkt dat toch anders. 

We praatten erover na en wisselden ervaringen uit en boeken die vergelijkbare ervaringen opleveren. En hoe snel iets verdwijnt uit het collectieve geheugen. De verzuiling bijvoorbeeld en hoe het was om door de pastoor of de dominee je leven voorgeschreven te krijgen en alleen naar katholieke (in mijn geval) scholen, zeeverkenners, voetbalclubs, zangkoren en wat al niet te gaan. Ik zit al jaren te broeden op een boek dat moet proberen die ervaring over te brengen. Het gaat mijn vaardigheden waarschijnlijk te boven. Lees vooral McEwan om te lezen hoe dat wel kan.

Kevin McCarthy, de man zonder ruggengraat en nu Speaker van het Huis, staat op het punt om de Democrate Ilhan Omar, een zwarte moslima, te verwijderen uit de commissie buitenlandse zaken van het Huis van Afgevaardigden. Ze zou anti-joods zijn, anti-semitisch zelfs. Nog even afgezien van de vraag of Israël de rol zou moeten spelen in de Amerikaanse buitenlandse politiek die het doet – een legitieme en zelfs noodzakelijke vraag – is Omar een verfrissend kritische waarnemer van de Amerikaanse buitenlandse politiek.

Zij stelt vragen bij de zelffelicitaties die Amerikanen steeds aan zichzelf uitdelen over hun rol als brengers van vrijheid en welvaart. Omar stelt vragen waarom de VS in het verleden Pinochet en Soeharto steunde (en een roedel andere dictators) en nu kritiekloos Narenda Modi omarmt, enkel omdat hij een rol kan spelen in de nieuwe koude oorlog tussen China en de VS. Zijn schendingen van mensenrechten (moslims vooral) kunnen niet ongenoemd blijven als je over de Chinezen en de Oeigoeren begint.

Veel beter dan ik het kan samenvatten, lees dit artikel van Peter Beinhard in de New York Times van vandaag.

Meer achtergrond over Ilhan Omar en de campagne tegen haar in de Washington Post.

En als er toch bent, lees dan dit artikel van Linda Greenhouse, een van de beste journalisten die over het Supreme Court schrijft, over een aanstaande uitspraak van het Hof waarbij opnieuw staande uitspraken omver gekegeld worden en geloof een ongerechtvaardigd grotere rol krijgt in het dagelijks leven van een seculariserend Amerika. Misschien een achterhoedegevecht maar opnieuw een teken van het conservatieve activisme van dit Hof. Klik hier.

Facebook sucks. Als de gedragingen en postings van de staatsgreeppleger in januari 2021 niet acceptabel waren, waarom kan deze psychopaat nu weer toegelaten worden? Hij post nog steeds leugens over de verkiezingsuitslag en promoot samenzweringsidioterie als Qanon. Een veelpleger moet geen genade krijgen. De woordvoerder, de voormalig respectabele liberaal Nick Clegg, leuterde een eind weg over de uitwisseling van politieke ideeën tussen burgers. Alleen gaat het Trump daar helemaal niet om. Of hij Facebook (en Twitter) gaat gebruiken is een beslissing van puur opportunisme: kan hij er voordeel mee behalen. Voor Zuckerbergs tent is het ook puur opportunisme.

Twee gruwelijke filmpjes deze week. Eerst de aanval op de man van Nancy Pelosi. Deze mafketel had zich laten opnaaien door jarenlange onzinverhalen op rechts en, precies ja, de leugens van Trump en van de Republikeinen die van Pelosi een te haten persoon hebben gemaakt. Als politieke meningsverschillen zo persoonlijk gemaakt worden, dan ligt haat niet ver weg en daar vloeit dit geweld uit voort. Het zal niet de laatste keer zijn. Vergeet niet, zie hierboven, dat de Trump-bende die het Capitool aanviel, uitwas op de ontvoering/executie van Pelosi (en ja, van Trumps eigen vicepresident). Tussen haakjes: dit filmpje laat zien hoe smering, doe intens slecht de retoriek van Fox en van sommige Republikeinen was, die allerlei samenzweringen zagen in de aanval op Pelosi (het zou een fout gelopen homo-date zijn geweest). Verontschuldigen? Ho maar.

De andere filmpjes (er zijn er meer, maar ik heb aan een genoeg) van de moord op een 26 jarige man in Memphis zijn schokkend. Vijf politieagenten die een man die zich niet verweert doodtrappen. Het bewijst maar weer eens dat niet simpelweg racisme het probleem is maar de politie en hun praktijken: het ging dit keer om zwarte agenten. Defund was een onzinnige oproep maar dat hervormingen nodig zijn, staat buiten kijf. De vergelijking met Rodney King werd gemaakt – de eerste keer dat per ongeluk een filmpje te zien was van ongerechtvaardigd politiegeweld. King overleefde het, maar het was dertig jaar geleden. Het is niet beter geworden, integendeel.

Wapens en leugens, je krijgt er in Amerika voortdurend mee te maken. Soms tegelijkertijd, als lafhartige Republikeinen en wapenliefhebbers (niet per se hetzelfde, Republikeinen zijn goed in het opzijzetten van principes om hun achterban te plezieren) weer opdraven met ’thoughts and prayers’, na de zoveelste massamoord. Californië had er twee deze week en het wachten is op de volgende massamoord in een school. Een Amerikaanse kennis die een aantal jaren in Nederland heeft gewoond, ziet op tegen de terugkeer naar haar land. Vooral tegen die verplichte lessen die haar kinderen zullen krijgen in het omgaan met wapens in de school, een active shooter training. Hoeveel woorden kun je er verder aan vuil maken? Ik vrees dat het allemaal boter aan de galg is. De VS is een onbeschaafd land, met een beschamende geweldscultuur.

Er is veel geschreven over George Santos, Republikeins afgevaardigde voor Long Island, die een heel leven bij elkaar heeft gefantaseerd. Nu is het niet zo dat leugens over je afkomst, je etniciteit, je sexuele voorkeur, je familie, je werk, je opleiding en een veroordeling bij verstek in Brazilië op zich voldoende zijn om uit het Congres gegooid te worden. Politici zijn niet in hun eerste leugen gestikt, maar het geval Santos zet een nieuwe standaard. Maar ja, dan moet er wel actie worden ondernomen door het orgaan dat hij bevuilt, het Huis van Afgevaardigden.

Santos profiteert van de nieuwe standaard in leugens die Donald Trump heeft gezet. In een klimaat waarin de Republikeinse Partij een beroepsleugenaar en staatsgreeppleger blijft accepteren als feitelijk hoofd van hun club, is alles geoorloofd. Dat geldt ook voor het in zijn club houden van Santos door de Speaker In Name Only, Kevin McCarthy. Zijn meerderheid in het Huis is zo klein dat hij zich niet kan permitteren Santos te verliezen. Hij heeft het trouwens ook veel te druk met samenzweringliefhebbers en roeptoeters met beledigende taal of ronduit moorddreigingen in commissies van toezicht te plaatsen. Santos kan gerust zijn. 

Het is infectueus, dat liegen. President Biden verkondigde afgelopen weekend dat hij ‘no regrets’ had over de manier waarop zijn regering (of hijzelf) de op verscheidene plaatsen ontdekte regeringspapieren die daar niet hoorden heeft behandeld. Het is ‘a gift that keeps on giving’ voor de Republikeinen en voor de man die niet uit slordigheid maar uit vuigheid en immoralisme papieren achterhield, de psycho in Florida. De Wall Street Journal kan er niet genoeg van krijgen (ik kan u aanraden de opiniepagina van die krant eens een tijdje te lezen om te zien wat er kromgedacht wordt in een van de belangrijkste kranten van het land). Vooral de ‘afgesloten’ garage waar zijn Corvette stond en die daarom veiligheid garandeerde, is een verhaal van een andere orde van klunzigheid. Geen seniorenmoment, gewoon, politiek wanbeheer.

No regrets. Hoe stom kun je zijn? Waarom niet zeggen: shit, ik wist hier niets van, het is onvergeeflijk, onvergeeflijk stom en ik bied mijn welgemeende verontschuldigingen aan? Je verontschuldigen voor een stupiditeit, dat is toch niet zo moeilijk.

Waar ik meer dan genoeg van heb zijn politici van naam en faam en met ruime ervaring, zoals Biden en Hillary Clinton (en eerder ook Billy) die niet in staat zijn te zien dat ze een probleem hebben. En die zelfs als ze dat na weken van zwabberen hebben gezien, niet in staat zijn zich te verontschuldigen. Het kost geloofwaardigheid, niet enkel van gepriviligeerde politici maar van de politiek in het algemeen. Het kost verkiezingen. Hillary Clinton was fameus voor haar gebrek aan leercapaciteit. Biden zou beter moeten weten. Regel een in schandaalmanagement: erken het probleem en begraaf het zo diep mogelijk onder verontschuldigingen. Je hoeft het niet eens te menen, het blijft wel politiek.

No regrets. No regrets. Hoe durft Biden? Lastig om de Republikeinen, inclusief de wapenliefhebbers, meelopers en superleugenaars de maat te nemen als je zelf niet de elementaire woorden kunt uitspreken: I apologize. 

Een wrang nieuwjaarsbericht voor de Chinese gemeenschap hier en waar dan ook: tien mensen vermoord in Monterrey Park. Thoughts and prayers en al dat andere gezeur maar waar haalt iemand weer een machinegeweer vandaan? Het is niet anders: Amerika is een gevaarlijk land waar gewone luitjes in de supermarkten van Texas en andere rode staten gewoon met hun wapentuig mogen rondlopen.

Over Chinezen in Los Angeles, een verhaal over Monterrey Park, waar ik met mijn Chinese schoonfamilie regelmatig kom.

Voor de liefhebbers van geschiedenis biedt de zaak van Dred Scott interessant materiaal over de continue aanwezigheid in het Amerikaanse leven van een Supreme Court dat de tijdsgeest, of zelfs de wens van de meerderheid, niet aanvoelt.

Vorig jaar besloot het Amerikaanse Hooggerechtshof om het federale recht van vrouwen om zelf over abortus te besluiten te verwerpen, het Dobbs arrest. Het Hof gaf staten de bevoegdheid het naar eigen believen te regelen. Het is zeker niet de eerste keer dat een Hooggerechtshof een uitspraak doet die niet weergeeft wat de overgrote meerderheid van de burgers als norm accepteerde. De Dred Scott beslissing in maart 1857 was er een voorbeeld van.

Klik hier voor mijn artikel over Dred Scott, de rechtszaak die direct tot de burgeroorlog leidde.

Dred en Hariet Scott

Aan biografieën van Lincoln geen gebrek. Voegt Jon Meacham, de huis historicus van Joe Biden (en de familie Bush) iets toe? 

Als je zelf een biografie hebt geschreven van Abraham Lincoln, Amerika’s belangrijkste president, de man die ervoor zorgde dat de Verenigde Staten als eenheid bleven bestaan, dan lees je een nieuw levensverhaal van de man toch anders. Om maar iets te noemen: keuzes doen ertoe. Jon Meacham begint zijn biografie van Abraham Lincoln met de tweede inauguratie, waarbij Lincoln een van die fenomenale redes uitsprak die deel geworden zijn van de Amerikaanse geschiedenis. Zelf begon ik mijn biografie met Lincolns ondertekening van de emancipatieverklaring, op 1 januari 1863. We hadden daarvoor onze redenen.

De rest van mijn bespreking vindt u op het biografieportaal.

And There Was Light: Abraham Lincoln and the American Struggle door Jon Maecham. New York, 2022. 720 pags. Euro 47,99.

Voor mijn Lincoln biografie, klik hier.

En nog meer documenten, en nog meer. Ik denk dat het voor president Biden een stuk gemakkelijker is geworden om te besluiten: niet gaan voor een tweede termijn omdat het een authentiek drama zou worden.

Minister van Justitie Garland heeft heel terecht snel een speciale onderzoeker aangewezen om te kijken wat hier aan potentieel strafbare feiten is gepleegd. Hij kon niet anders, voor Trumps verdonkeremaning van documenten deed hij hetzelfde. Maar het is goed dat hij er vaart achter zet.

Hoe stom kun je zijn? Ik moet toegeven, ik kan er met mijn hoofd niet bij. In 2016 liep Hillary’s campagne al op de rotsen door het stupide gebruik van een eigen server voor overheidsdocumenten en haar nog stupidere weglopen van de verantwoordelijkheid ervoor. Ik durf te zeggen dat het haar de verkiezingen kostte, al was het maar omdat de FBI op haar zaak zat. Hillary’s leervermogen was gering.

We hebben dat allemaal kunnen zien gebeuren. We hebben allemaal Trump zien spartelen. En moet ik dan aannemen dat niemand aan Biden heeft gevraagd: heb jij alles wel keurig ingeleverd? Heeft Biden zelf dat niet gevraagd? Dom, dom, dom.

Ik hoef geen artikelen meer te lezen over hoe anders dit geklungel is dan het malafide gedrag van Donald Trump. Het is anders, maar dat maakt het niet minder dom en juist daardoor stuitend. Van iemand als Trump, zonder moreel kompas en enkel bezig met zichzelf en zijn hebbedingetjes (de liefdesbrieven van Kim), verwacht ik niet anders. Het is niet dom, het is precies wat Trump altijd doet. Het is intens slecht, maar geen verrassing.

De zaak Biden mag anders zijn en er zullen nog bladzijden volgeschreven worden over de verschillen en de mate waarin de nationale veiligheid potentieel gecompromitteerd was, het politieke effect zal er niet minder dramatisch om zijn. Bidens pensioen komt rap dichterbij.

Stel u voor. We zijn nog maar net uit de startblokken met een wraakzuchtig egotrippend Republikeins congres dat Hunter Biden gaat onderzoeken. Lees het interessante stuk erover in de NYT. Geen halsmisdaden misschien maar wel politiek gevaarlijk. Nog los van het gevaar van een verslaafde non valeur die zijn vader de vicepresident voor de voeten liep, zitten er voldoende punten in Bidens verhaal om het politiek een probleem te maken.

En dan nu de speciale aanklager voor Bidens documenten. Die zal sneller klaar zijn dan die van Trump, schat ik zo, maar ik vermoed dat ze op dezelfde dag met hun rapport zullen komen. De kans dat Trump vervolgd wordt is opeens een stuk kleiner geworden. Jammer voor hem, hij zou de slachtofferrol maar al te graag op zich nemen.

Het slachtoffer wordt nu Joe Biden, dat wil zeggen, hij gaat geslachtofferd worden op het altaar van Republikeinse wraakzucht. En geef ze eens ongelijk. I gave them a sword, zei Richard Nixon over zijn crimineel gedrag. Biden heeft zichzelf net een strop omgedaan die de komende twee jaar strakker en strakker gaat zitten.

Hopelijk zijn er nu mensen om president Biden heen die hem duidelijk kunnen maken in wat voor mijnenveld hij waadt als hij opgaat voor herverkiezing. Het zou mij niet verbazen als dit de nekslag was, dat hij nu besluit om liever een succesvolle eentermijn president te zijn, dan een loser na één termijn. 

Er moet iets in de machtscocktail in Washington zitten dat mensen domme dingen laat doen – of hen verleidt dingen na te laten die ze wel hadden moeten doen. Totale vervreemding van de echte wereld? Aangeleerde gebreken die je in staat stellen in de politieke arena te overleven? 

Ergens dit voorjaar moet president Biden beslissen of hij wel of niet kandidaat zal zijn voor herverkiezing in 2024. Leunde het denken afgelopen zomer in de richting van niet-kandidaat zijn, na het succes van de congresverkiezingen in november gaat het weer de andere kant op. Bidens populariteit is beperkt, zo’n 43 procent. In deze fase is dat nauwelijks relevant. Campagnes zijn er om duidelijk te maken dat er iets te kiezen valt. Daar valt dus wel mee te werken. Ronald Reagan kwam na de desastreuze congresverkiezingen (voor de Republikeinen) in 1982 terug om in 1984 Walter Mondale af te maken.

Een eerste vaststelling moet zijn dat Biden altijd is onderschat. Ik pleit schuldig, sterker, ik bleef klagen over de man zelfs in een jaar waarin hij substantieel beleid door het congres wist te krijgen. Ook ik moet toegeven dat dit serieus beleid is geweest, maar moet ook vaststellen dat er op het niveau van belastingen, de inkomenskant van de overheidsuitgaven, te weinig is gedaan. Uitgeven is gemakkelijker. Ik had op meer gehoopt en meer verwacht.

Op het terrein van buitenlands beleid is Biden redelijk tot bijzonder succesvol. Hij herstelde het vertrouwen (zo lang als het duurt) in de Amerikaanse bemoeienis met de wereld, deed de strapatsen van Trump (te) snel vergeten. Afghanistan was een blamage, maar die vergeef ik hem. Terugtrekken was onvermijdelijk, zeker nadat Trump in het voorjaar van 2020 een deal had bereikt met de Taliban om dat te doen (wordt nog een leuke uitdaging van het ‘my Kevin’-congres om het Afghanistan beleid te onderzoeken zonder Trump af te vallen). Dat het rommelig zou worden was ook onvermijdelijk. Zo rommelig was niet nodig, dat had anders gekund. Maar het idee dat er veel goeds zou overblijven van de westerse bemoeienis met dat hopeloze land was altijd een dagdroom.

Toen Rusland Oekraïne bedreigde, begin 2022, waarschuwde Biden in alle toonaarden dat een aanval eraan zat te komen. De meeste mensen, ook ondergetekende, vonden dat hij overdreef. Biden had gelijk en, ere wie ere toekomt, hij was geweldig als leider van de vrije wereld in het pareren van Ruslands agressie. Hij werd geholpen door Poetins hoogmoed, maar evenzogoed, het had veel slechter kunnen aflopen. Stel u voor dat de psycho uit Florida in het Witte Huis had gezeten als zijn vriend in Moskou Oekraïne was binnengevallen?

Van Trump heeft Biden overgenomen dat China niet meer op kousenvoeten bekritiseerd moet worden. Nu gaat dat beleid al terug tot Obama en het bewijst dat structureel buitenlands beleid minder per president verandert dan we denken. Maar toch, Biden heeft China de duimschroeven aangezet. Ook in dit geval wordt hij geholpen door de hybris van de Chinese dictator, in al zijn autoritaire almacht niet in staat om van beleidslijn te veranderen zonder chaos te creëren. De strategische uitdaging is duidelijk. De dreiging is duidelijk. En Taiwan is de Oekraïne van de Pacific. Alleen kan de VS (en Europa) niet toestaan dat China die invasie uitvoert. Ik heb de afgelopen maanden over geen enkel ander land dan over Oekraïne zoveel artikelen gelezen als over Taiwan.

Binnenlands heeft Biden, zoals gezegd, veel groot-geld projecten opgezet en klimaatbeleid teruggebracht op de agenda waarvan Trump en zijn fossiele brandstoflobby het hadden verwijdert. Biden zorgde voor extra miljarden voor de IRS, de belastingdienst, om te zorgen dat wat er aan belastingen geheven wordt in de VS ook daadwerkelijk wordt geïnd. De belastingaangiften van de psycho en de onwil en het onvermogen van de IRS om daar zelfs maar een behoorlijke audit van te doen, laten zien hoe hard dit nodig is. Het zegt veel over de Republikeinen dat het eerste dat ze deze week deden het terugdraaien was van die uitgaven. Nou ja, ze probeerden het, de Senaat zal het niet toelaten.

Allemaal mooi en aardig maar waar plaatst het Biden als hij moet afwegen of hij al of niet herkiesbaar moet zijn? De komende twee jaar zal er in het congres weinig te halen zijn voor de Democraten. We mogen hopen dat een paar Supreme Court rechters omvallen, Clarence Thomas voorop, maar die kans is klein met zoveel relatief jonge rechters. Het komend jaar zal het Republikeinse Huis ook proberen Biden met allerlei onderzoeken lastig te vallen. Ik denk dat het niets zinnigs oplevert, maar zoals het Bengazi-festijn Hillary Clinton schaadde, zo zal elk onderzoek de sentimenten van Biden-sceptici versterken.

Bidens leeftijd is een probleem, hoe je het ook wendt of keert. Hij mag hands off zijn, tot op zekere hoogte, maar hij zal tijdens de campagne van 2024 oud blijken en seniorenmomentjes hebben. En simpelweg, on the issue, een tachtiger in het zwaarste ambt van de wereld is niet vertrouwenwekkend.

Het wordt nog belangrijker dan in 2020 wie zijn vp kandidaat zou zijn. Het eventueel dumpen van Harris, die om wat voor redenen dan ook weinig heeft laten zien de afgelopen jaren, zou op zich al problematisch zijn. De suggestie om haar door te schuiven naar het Supreme Court, als er een vacature is, en Pete Buttigieg vp maken, lijkt me luchtfietserij.

Maar over Buttigieg gesproken: als Biden daar maar blijft zitten en zitten, wat gebeurt er dan met Democraten die de leeftijd en de ervaring hebben om een presidentscampagne te runnen? Ze zullen, zoals ook na het debacle van Hillary bleek, niet meer aan de bak komen. Een lost generation. Dat hoeft niet per se erg te zijn maar in die opvolgingskwestie moet je er wel rekening mee houden.

Dat Biden graag tot zijn dood president zou willen blijven, lijkt me te vanzelfsprekend. Maar waarom eigenlijk? Laten we eerst even kijken of herverkiezing wel zo gemakkelijk zal zijn. Als Trump de kandidaat is – ik verwacht dat niet – dan is het een makkie. Maar Biden tegen de 44-jarige DeSantis of het roedel aan andere Republikeinen die klaarstaan om mee te doen? Zeker, we zullen een spektakel zien als die elkaar in de voorverkiezingen allemaal aanvallen en als de psycho zijn vuurbommetjes ontsteekt, maar ik zie Biden nog niet zo gemakkelijk winnen van een niet-Trump. Wie de geschiedenisboeken in wil, en dat wil Biden, kan zich verlies niet permitteren. Het is een ding om een een-termijnpresident te zijn, het is nog heel wat anders om na een termijn te worden afgewezen door de kiezers.

Dat brengt ons op het tweede punt. Waartoe? De kans dat het congres na 2024 volledig in Democratische handen zal zijn, is gering. De consequentie is dat er weinig wetgeving mogelijk is, en zelfs benoemingen zullen lastig zijn (de Senaat wordt een probleem voor de Democraten in 2024 omdat ze het in 2018 zo goed deden), dus die Supreme Court rechters zullen weinig progressief zijn. De geschiedenis leert dat tweede termijn zelden succesverhalen zijn. Zie mijn stuk toen Obama begon aan zijn tweede termijn.

Zet ze maar op een rijtje, presidenten met mooie verkiezingssuccessen maar een weinig imponerende of ronduit desastreuze tweede termijn: FDR, Truman, Nixon, Reagan, Clinton en ja, ook Obama kon in zijn tweede termijn weinig tot stand brengen.

Het risico om als eentermijnpresident te worden weggestuurd is ook niet zo klein als het wel lijkt. Het overkwam Taft, Hoover, Carter, oude Bush en Trump (terwijl Johnson in 1968 zelf op tijd inzag dat het niets zou worden). Calvin Coolidge had in 1928 gemakkelijk kunnen worden herkozen, maar hij zag donderwolken en had er ook weinig zin meer in, en pakte zijn biezen.

Er is een president die het anders deed. James Polk, gekozen in 1844, aangetreden in 1845, verraste de kiezers dat jaar niet enkel door te winnen maar ook door meteen te zeggen dat hij maar één termijn zou dienen. Hij beloofde ook de schatkist op orde brengen, Oregon Territory aan de natie toe te voegen, en Texas op te zullen nemen als staat. Polk begon ook een (succesvolle maar omstreden) oorlog tegen Mexico, een oorlog die veel te maken had met de slavernij in het Zuiden.

Vooral over die oorlog valt wel het een en ander te zeggen, maar van Polk kun je vaststellen dat hij zijn beloftes hield en vervolgens terugtrad. Dat zouden meer presidenten moeten doen. Ik kan me zo een toespraak voorstellen van Joe Biden waarin hij zijn terugtreden aankondigt met een verwijzing naar de verstandige Polk. Ik vrees dat Bidens ambitie en genoegen in de baan (dat overkomt alle presidenten) de overhand zullen hebben en dat hij in de loop van dit voorjaar aankondigt dat we nog niet van hem af zijn. Jammer, zowel voor hem als voor de VS.

Ik ben een liefhebber van biografieën, politiek, cultureel of anderszins. Tegelijk houd ik van wat vaak ‘historische fictie’ wordt genoemd, laten we zeggen de biografie in de vorm van een roman, van fictie. Als het gaat om een serieus persoon kun je als schrijver niet ver afwijken van wat bekend is zonder dat je geloofwaardigheid verliest. Tegelijkertijd kun je lege plekken invullen die in een biografie vaak als ‘Lincoln moet wel …’ of ‘Het is vrijwel zeker dat Lincoln..’.

Ik noem Lincoln, niet alleen omdat ik zelf een biografie over hem schreef – hij liet veel geschrijf na, brieven, toespraken en mensen uit zijn omgeving die over hem schreven, maar geen dagboek of eigen memoires – maar ook omdat een van mijn favoriete beoefenaars van het genre historical fiction, Gore Vidal, een boek over Lincoln schreef. Daarin komt hij zonder serieus bewijs tot de conclusie dat Lincoln depressief was (dat was hij) omdat hij sifylis zou hebben opgelopen. Daaruit leidt Vidal veel af en zoals dat gaat met ‘wat als’, kun je dan een heleboel verschillende afslagen nemen.

Niettemin schreef Vidal een geëngageerd en spannend boek, vol inzichten, over Lincoln. Een van de allerbeste fictiebiografieën die ik ken is Vidals Burr, over Jeffersons vicepresident die door een fout in het systeem in 1800 evenveel kiesmannen haalde als Jefferson, terwijl dat nadrukkelijk niet de bedoeling was. Burr probeerde vier jaar later nog een afscheiding in het westen te bewerkstelligen. Een fascinerend figuur die in zo’n roman een gezicht en een stem kreeg. 

Hillary Mantel bracht een periode in de Engelse geschiedenis – Henry VIII en Thomas Cromwell – die anders vooral een droog historisch verhaal zou zijn. Ik was ook erg verguld met de biografie van De Montaigne, de vader van het essay, door Sarah Bakewell, getiteld How to life: a life of Montaigne in twenty questions and one answer. Zij vond een mooie tussenvariant, want wat schrijf je anders over iemand waarvan we vooral zijn geschriften kennen. En ja, ook de geweldige boeken over Cicero en Rome van Robert Harris vallen in deze categorie.

Ik kom hierop door het lezen van The Magician, de imponerende biografie in romanvorm van Thomas Mann, door Colin Toibin. Lees mijn bespreking ervan op het biografieportaal.