Misschien moet je voetbal gewoon negeren. Het was ooit een leuk spelletje, toen mijn jongens bij Buitenveldert speelden en ik net deed of ik een groepje jongens kon trainen. Je moest het niet te serieus nemen. Als ze er maar lol in hadden.

Zolang je er weinig van merkt, is het niet erg dat voetbal en de toestanden eromheen tamelijk vervelend zijn. Ik heb afgeleerd om naar het Nederlands elftal te kijken. Saai, saai, saai. Zo’n over het paard getilde Depay. Die brave supporters in Oranje die geen ander doel in het leven lijken te hebben dan elke saaie wedstrijd te zien. Ze doen maar.

Ja, ik hoor dat Ajax in een wervelend show een Duits elftal heeft kaltgestelt, en daarna PSV afmaakte. Fijn voor mijn Amsterdamse vrienden die in de rij stonden voor een Jamaica shirt (ik begreep dat Ajax niet meer rood wit speelt maar zwart met een gekleurd Bob Marley bandje, of zoiets) Een vriend van me heeft onlangs na jaren weer een seizoenkaart voor de Eindhovense club aangeschaft. Good luck.

Voetbal is goed voor veel onschuldig en dom vermaak. Dat begrijp ik althans nu malloten als Johan Derks en zijn weinig subtiel provocerende bende hoge kijkcijfers halen. Ook de wakkere krant vult er vele pagina’s mee, net iets meer nog dan met Halsema- of Kaag-bashen. Bashen is hun specialiteit. Ik begrijp dat Van Gaal geen goed kan doen.

Barcelona gaat failliet omdat het spelers te veel betaald. Engelse clubs worden door moorddadige Saoedi’s opgekocht omdat ze anders niet kunnen concurreren met clubs die eigendom zijn van Amerikaanse of Russische investeerders. En dan hebben ze het over clubliefde.

Maar ja, nu wordt voetbal weer een maatschappelijk probleem. Tuig dat voorzitters van een club bedreigt, ruiten ingooit en ze uiteindelijk wegjaagt. Clubleiding die pas na veel soebatten met hun eigen supporters erkennen dat ze een oncontroleerbaar probleem hebben. Bendes die elkaar voor of na een wedstrijd aftuigen. Wedstrijden die stilgelegd moeten worden omdat iemand die een hoekschop neemt tientallen plastic bierglazen over zich heen krijgt.

Ze begrijpen er niets van, verzuchten de clubleiders en de KNVB. Waarom steekt dat nu ineens de kop op? Corona, goed voor alle kwalen, zal wel de reden zijn. Handen in het haar. Bedreigingen waren al aan de orde van de dag maar Feijenoord zei pas iets toen de directeur vertrokken was. Wat een labbekakken.

Maar ik heb een oplossing. Laat iedereen het slachtoffer worden van supporters (nou ja, die lui verdienen die naam natuurlijk niet, maar clubs durven geen afstand van hen te nemen) die zich misdragen. Gewoon lik op stuk: misdragingen van een klein groepje, de straf is wedstrijden zonder publiek van de misdragende club. Ja, lullig voor de goeden onder hen, maar wel een manier om het probleem acuut te maken voor de clubs waar het misgaat.

Het is al jaren de gewoonte dat de samenleving miljoenen euro’s moet verspillen aan politiebegeleiding en handhaving rondom wedstrijden. Weggegooid geld, de samenleving heeft wel betere dingen te doen. En nu blijkt ook dat niet eens meer te helpen.

Gewoon slot erop. Zorg dat voetbal weer leuk wordt. Als dat niet kan, spelen zonder supporters. Kijken hoe lang die gewelddadige harde kern zijn macht nog kan uitoefenen.

Het is pijnlijk, en verontrustend, om te zien hoe Amerika naar de rand van de afgrond holt. Trump is onverminderd antidemocratisch, zijn partij heeft inmiddels alle gelegenheden om afstand te nemen van de man laten passeren. Sterker, ze laten zich, onvoorstelbaar genoeg, door de vulgaire loser manipuleren en opjagen. Hier wordt de democratie als systeem bedreigd. De democratie als instelling, als gesinnung, is al de nek omgedraaid.

De Democraten zijn niet in staat om hun interne verdeeldheid te maskeren met een compromis waar Amerika wat aan heeft en waar president Biden wat mee kan doen. Het is ongelukkig dat twee senatoren in staat zijn alles te dwarsbomen wat de Democraten voorstellen, maar dat is de werkelijkheid van vandaag. Het ziet er niet uit. Biden zou met zijn senaatservaring voor compromissen zorgen, het lijkt er meer op dat hij als voetbal wordt gebruikt door deze en gene binnen zijn eigen partij. De Republikeinen hoeven niet eens iets te doen om Biden irrelevant te maken.

Persoonlijk zou ik tegen Biden zeggen: kieper alle milieumaatregelen overboord als dat nodig is om de verbetering van het dagelijks leven te verwezenlijken. Geef Machin zijn zin in zijn achterlijke kolenstaat.

Mijn redenering is dat die klimaatregelen er toch gaan komen, de wal gaat zelfs dat Republikeinse schip keren. Het dient geen enkel doel om daaraan nu de andere idealen op te offeren. Ik betwijfel of de meer linkse afgevaardigden er zo over denken, dus misschien levert een dergelijke concessie niets op maar ik zou het proberen. Oogt niet lekker op die klimaatconferentie maar wat is het verschil met wat er nu gebeurt?

Ook verontrustend maar al langer bezig is de politisering van het Supreme Court. De Republikeinse campagne om conservatieve, antiregulerings rechters te benoemen, gaat nu zijn vruchten afwerpen. Wat zeg ik? Nu? Ze zorgden er in 2000 voor dat kleine Bush president kon worden en hebben de Scalia doctrine van unitary executive theory (alle macht bij de uitvoerende macht) vol omarmd. Het gezag van het enige orgaan dat misschien nog boven de partijen uit kon stijgen is nu ook bij de burgers hopeloos gecompromitteerd.

Het is beangstigend om het proces in werking te zien. Dagelijks verliest Biden aan gezag en is de kans dat een partij die democratie de rug heeft toegekeerd, de Republikeinen, in 2022 Huis en Senaat winnen. Dat is dan het einde van Bidens presidentschap. Ik sluit niet uit dat er nog een compromis uitrolt waarmee hij enige sier kan maken, deze week of misschien voor de Kerst, maar het momentum is allang verloren. Alles is nu een nederlaag.

De trekker kan al worden overgehaald in Virginia. Die staat is de afgelopen jaren steeds Democratischer gewoorden, vooral omdat de suburbs van Washington DC dat zijn. de verkiezingen zijn closer dan je had mogen verwachten. Mocht de door Trump gesteunde gouverneurskandidaat bij de verkiezingen op 2 november winnen, dan is dat een stevige bevestiging van de slechtst mogelijke ontwikkeling – nog afgezien van de ellende waarin Virginia zich stort.

Hoe destructief, hoe corrumperend het Trump regime is geweest en, met dank aan de lafaards in de Republikeinse leiding nog steeds is, laat een mooi artikel in de Washington Post zien. Een stadje in Montana, geen hotbead van progressief denken maar nu totaal verloren in haatdragende polarisatie, inclusief doctoren die onzin verkopen. ‘De extremisten hebben alles gestolen’, zegt een conservatieve oud-burgemeester.

Nog niet alles, vrees ik. Er komt nog veel erger aan.

Een trouwe lezer reageerde op mijn stukje over Powell met de opmerking dat een staatsman juist president zou moeten willen worden. Hij voerde Lincoln aan als voorbeeld (en Thorbecke). Over Lincoln valt veel te zeggen maar in elk geval dat hij voor zijn presidentschap niet valt onder te brengen in een gangbare definitie van staatsman. Het presidentschap onder burgeroorlogomstandigheden maakte hem staatsman.

Ik wil niet terecht komen in een benoemingsdiscussie, wie wel en wie niet. Even bij Powell blijvend, realiseerde ik me achteraf dat hij misschien niet in deze categorie viel. Tja, wie wel? De laatste president die je met enig recht een staatsman mocht noemen (omdat hij visie combineerde met echte wereld ervaring) was Eisenhower. Nixon komt in de buurt, als je tenminste zijn criminele activiteiten even opzij zet. Een type als Kissinger past er naar mijn idee niet in omdat die als politieke uitvoerder geen morele overtuigingen kende, of in elk geval ze opzij zette als dat van pas kwam.

Ik weet niet wat Powell dacht toen hij na de publicatie van zijn biografie in 1996 ineens omhoog werd geschreven als mogelijke kandidaat (hij was net als Eisenhower zowel door de Democraten als door de Republikeinen geheadhunt) naar voren werd geschoven. Maureen Dowd vergelijkt zijn positie met die van die andere immigrantenzoon, Mario Cuomo, die toen het erop aankwam in 1988 en 1992 niet durfde te gaan voor het presidentschap.

Ik vind het een vreemde vergelijking. Cuomo stond bekend als Hamlet on the Hudson, een man die onzeker was of hij het wel moest doen, of hij het wel kon, maar toch de suggestie wekte dat hij wilde. Naar verluidt stond in 1992 een vliegtuig klaar om hem naar New Hampshire te brengen om Billy Clinton de genadeslag toe te brengen, maar liet hij de gelegenheid aan zich voorbij gaan.

Mij lijkt dat Powell veel minder onzeker was over de vraag of hij wel of niet president kon zijn. Ik vermoed dat hij wist dat hij daarvoor niet de kwaliteiten in huis had die je nodig hebt. Ik vermoed niet maar weet heel zeker dat een zwarte Republikein in de Republikeinse Partij van 1996 geen schijn van kans had om de nominatie te verkrijgen. Het racisme dat we nu zien bij de Republikeinen was er toen ook al, al werd het minder luidruchtig beleden. Powell wist waar hij niet aan begon. Verstandig.

Het woord staatsman zet ik ook maar liever opzij. Powell negeerde in 2002 zijn eigen waarschuwingen toen hij door de Cheney-bende gebruikt werd om de oorlog in Irak te beginnen, de grootste buitenlandse politiek blunder die de VS ooit heeft gemaakt. Als hij verziender was geweest, had hij toen geweigerd voor de VN op te treden, als hij meer lef had gehad, was hij afgetreden toen duidelijk werd dat de Cheney-bende leugenachtige oorlogshitsers waren.

Ik moet denken aan een man die misschien minder snel herkend zal worden als ‘staatsman’, Cyrus Vance, de minister van Buitenlandse Zaken van Jimmy Carter. Hij was het oneens met diens besluit om te proberen de gijzelaars in Iran te bevrijden, liet dat vooraf weten en liet ook weten dat hij ontslag zou nemen als de actie werd uitgevoerd. Hij deed het, al werd dat pas na het falen ervan bekend gemaakt.

Geen staatsman was bijvoorbeeld George Shultz, de minister van Buitenlandse Zaken van Ronald Reagan. Toen het Iran Contra schandaal zich ontwikkelde waarschuwde Shultz voor wat er gebeurde, maar op de cruciale momenten keek hij de andere kant op. Hij had door te dreigen met aftreden de al dementerende president kunnen waarschuwen. Hij deed het niet.

Enfin, je kunt er lang en breed over praten, maar er zijn weinig politici die de kwalificatie staatman (m/v) verdienen, zeker in de Amerikaanse politiek. Angela Merkel, ja. Ik had wat voorzichtiger moeten zijn met de kwalificatie. Respect voor Powell staat dat niet in de weg.

Bij de dood van Colin Powell vallen veel observaties te maken. Dat hij in het geïntegreerde Amerikaanse leger (het duurde lang, Harry Truman probeerde al een doorbraak) de kans kreeg om een serieuze carrière te maken. Dat hij de eerste zwarte was op veel van de posities die hij bekleedde. En, zonder twijfel, dat hij een voorbeeld was voor veel Amerikanen, zwart en anders gekleurd.

Helaas zal zijn reputatie altijd bezoedeld blijven omdat hij zich liet gebruiken door de Cheney-bende om een vals verhaal over Irak de wereld in te helpen, een rechtvaardiging gevend voor een oorlog die de neocons sowieso wilden en op een allerbelabberste manier uitvoerden. Powell getuigde voor de VN en leverde vals bewijsmateriaal over wapens in Irak. Paradoxaal genoeg was dat hij überhaupt daar zat, voor een eerste ronde van VN steun voor de meest stupide oorlog in de Amerikaanse geschiedenis, deel van zijn succes. Als minister van Buitenlandse Zaken haalde hij kleine Bush en zijn neoconservatieve pushers over om in elk geval die weg te bewandelen. Tot een volledige VN toestemming kwam het niet.

Powell had er altijd spijt van en had in 2008 geen moeite de Republikeinen te laten voor wat ze waren. Hij werd gebruikt en slaagde er niet in om zich niet te laten gebruiken. Hoe krachtig was het gebaar geweest als hij was afgetreden.

Belangrijker dan deze negatieve erfenis was de stelling van Powell dat Amerika nooit een open ended war moest ingaan. De eerste Golf Oorlog, waar hij baas van de militairen was, werd door de oude Bush voorbeeldig gevoerd. Powell was daarbij onmisbaar. Hij wist dat de erfenis van Vietnam moest zijn dat Amerika zijn doelstellingen nauwkeurig bepaalde, wist waar het aan begon en de zaak kon afmaken. Kleine Bush leerde die les nooit van papa. In 2002 Powell kwam met het krachtige beeld van de bordjes de Pottery Barn, een winkel met keramiek: if you break it, you own it. De neocons waren doof.

Bij Powells dood werd ook veel geluchtfietst over de vraag, of beter, de stelling, dat hij in 1996 presidentskandidaat had kunnen zijn en had kunnen winnen. Daarvoor is maar een woord: onzin. Powell was realistisch genoeg om in te zien dat hij niet geschikt was voor electorale politiek en evenzeer dat hij geen kans had. Want dat is de luchtfietserij.

De Republikeinse Partij was onder Gingrich al op zijn obstructie pad verzeild. De proto-populist Buchanan haalde veel stemmen in de Republikeinse voorverkiezingen, ook al ging de nominatie, zoals bijna altijd, naar degene die ‘aan de beurt’ was, de bejaarde Bob Dole. Had Powell de Republikeinse nominatie kunnen winnen? Ik geloof er niets van. Toen en nu zou een zwarte kandidaat bij de partij van de racisten op teveel weerstand stuiten.

Had hij van Clinton kunnen winnen in 1996? Nee. Presidenten op voor herverkiezing verliezen niet vaak, zeker niet als de economie draait als een tierelier en er geen grote oorlogen zijn. Clinton was zo goed als onverslaanbaar in 1996. (Overigens was Powell niet in staat om Clinton in 1993 te weerhouden om te hard te lopen met homo’s in het leger – en niet in staat om de backlash in toom te houden).

De conservatieve columnist Bret Stephens fantaseert er lustig op los in de NYT wat een Powell presidentschap betekent zou hebben. Het is niet meer dan dat. Zo kun je eindeloos een goede uitkomst voor Amerika bedenken. Wat als Ford was herkozen in 1976? Dan zouden we de destructieve Reagan niet gehad hebben.

Wat als Gore in 2000 niet door het Supreme Court was kaltgestellt? Geen 9/11? Ik speculeer maar. Wat als niet de vreselijke Hillary Clinton in 2016 haar zombiecampagne voerde maar een frisse jonge Democrate?

Juist ja, luchtfietserij. Powell was veel te verstandig om zich in dat wespennest te steken. In 2003 deed hij zijn best om een oorlog te voorkomen en toen dat onmogelijk bleek, hem onder de beste voorwaarden te voeren. Dat lukte niet. De Cheney-bende was te sterk, kleine Bush te zwak. Hij had moeten aftreden.

Ook zonder presidentschap, juist zonder presidentschap, was Powell een uitzonderlijk Amerikaans staatsman. De luchtfietserij doet daar afbreuk aan.

Klein bier in vergelijking met mijn vorige post, maar toch. Wat me opviel over de belasting ontduikingscapriolen van Wopke Hoekstra (Wopke is een favoriet object van Maarten van Rossems spot, dat laat zich raden) is dat de Telegraaf hem nogal opzichtig in bescherming neemt. Terwijl de wakkere actiekrant van rechtse activisten met een journalistenvermomming voortdurend te hoop loopt tegen D66 en GL, liefst persoonlijk in de vorm van Kaag en Halsema, kreeg het blaadje geen kwaad woord over de lippen over Wopke.

De minister van Financiën, leider van het CDA, vaandeldrager van christelijke moraal, moet erkennen dat hij enige tienduizenden Euro’s heeft weggesluisd naar belastingparadijzen. Excuus: hij was toen nog een grootverdiener bij McKinsey en daar is dit normaal. Ik vind het vreemd dat zo iemand minister van Financiën kan zijn, met als bij opdracht het terugdringen van Nederlands onfrisse rol als paradijs.

Natuurlijk is het normaal voor de wakkere krant dat mensen tienduizenden Euro’s overhouden om mee te spelen. Natuurlijk is het normaal dat die zo lucratief mogelijk belegd worden. Wakkere krant lezers met een laag inkomen begrijpen dat volledig. Over naar een aanval op Groen Links.

Ander onderwerp op binnenlands gebied. U kent mijn weerzin tegen het achterlijke omroepsysteem van Nederland. Slaat werkelijk helemaal nergens op. Een van de ‘journalisten’, de corpsbal Jort Kelder, sponsort uit eigen middelen Forum voor Democratie. Een andere journalist van de NCRV, een vlaggeschip van wat eens het verzuilde omroepsysteem was, Sven Kockelman, stapt over naar WNL, de omroep die door de Telegraaf in het leven is geroepen.

Anders dan bij Kelder twijfel ik niet aan de journalistieke kwaliteiten van Kockelman maar het is wel vreemd als in een omroepbestel dat gebaseerd is op inhoudelijk van elkaar verschillende omroepen, zomaar kunt overstappen. Hij is niet de eerste of de laatste natuurlijk. Maar het zou fijn zijn als het omroepbestel op zijn laatste benen liep.

Dat is niet zo. Zoals Powned vijf jaar lang diverse zakken kon vullen met flauwekul televisie, mogen nu twee andere onzin ‘omroepen’ bij de subsidieruif aanschuiven. Zwart en Ongehoord Nederland. Het blijft geschift: met 50.000 keer een paar Euro kun je claimen een stroming in Nederland te vertegenwoordigen en deel te worden van het systeem. Ik heb het nog niet eens over de onfrisse kantjes van Ongehoord Nederland, nee, gewoon een systeem dat zo openstaat voor inbraak is een aanfluiting.

Ik blijf tegen deze bierkaai vechten. Weg met het omroepbestel. En ook met Wopke, trouwens.

Op het Geschiedenisfestival had ik gisteren een dialoog met Maarten van Rossem over de huidige politieke toestand in de VS. Over de analyse hoe dat zo gekomen is (ik ga terug naar de jaren zestig, Nixon als bron van alle kwaad, Maarten ziet Clinton-haat als belangrijker) verschilden we, ook al was dat niet fundamenteel. Over de toekomst van de VS zijn we beide pessimistisch, ik meer dan Maarten.

We waren het ook oneens over Ronald Reagan. Maarten ziet hem nog steeds als een simpele ziel, die maar wat aanmodderde, en als enige succes heeft dat hij inzag dat er met Gorbatsjov viel te praten. Mijn stelling is daarentegen dat het juist Reagan is geweest die het anti-overheidsdenken in de VS heeft geïnstalleerd en door belastingverlagingen de Republikeinse strategie invoerde om niet programma’s af te schaffen maar de overheid van geld te onthouden. Ik denk dat de onderschatte en te veel gewaardeerde Reagan een grote rol speelde in de huidige problemen. Als volleerd racist hield Reagan zijn eerste verkiezingsbijeenkomst in Mississippi, in de plaats waar de drie burgerrechtenactivisten in 1963 waren vermoord. Hij verdedigde states rights, ook een terugkerend item op de huidige Republikeinse agenda.

Terug naar de zaak. Ik denk dat we te vaak en te veel kijken naar verkiezingen, nu 2022 en de obsessie met Trump wel of niet in 2024. Mijn zorg is vooral de manier waarop de Amerikanen Russische roulette spelen met hun democratische structuur. Trump doet wat hij doet, ik vind het niet speciaal verrassend wat hij oplepelt.

Maar waar ik niets van begrijp is hoe deze loser in staat is om een hele partij naar zijn hand te zetten. Het argument dat zoveel mensen hem steunen zegt me niet zoveel want als de Republikeinen op 7 januari hadden gezegd: nu is het afgelopen, deze man is gevaarlijk – in essentie het Liz Cheney argument – dan was Trump nu niet meer populair. Juist omdat hij door mocht gaan van zijn ruggegraatloze partij, kan hij die steun behouden. Trump kan niet worden gekozen in 2024, dat weten zij ook.

Toen het er op aankwam en nu nog steeds is de Republikeinse gekozen elite niet in staat om afstand te nemen van iemand die de essentie van de Amerikaanse democratie overboord kiepert. Democratie is een houding, een mentaliteit, meer dan een systeem, en als je weigert nederlagen te accepteren, leg je de bijl aan de wortel van die democratie. Nogmaals, dat Trump dat doet is begrijpelijk, dat er in de senaat niemand bereid is om te verwoorden waarom deze man gevaarlijk is (zelfs niet de zeven die in februari voor impeachment stemden) kan ik niet bevatten.

McConnell doet net of er niets aan de hand is. De fluim van een minderheidsleider in het Huis, Kevin McCarthy (verwerpelijker nog dan McConnell: Trump verantwoordelijk stellen op 7 januari en een week later zijn voeten kussen in Florida), helpt Trump, helpt de Republikeinse anti-democratische staatscongressen, democratie om zeep te helpen. De tweede man van de Republikeinen in het Huis, Steve Scalise, oreerde gisteren nog eens, drie maal vragen ontwijkend van Chris Wallace, dat Trump de verkiezingen heeft gewonnen. Hebben deze mensen geen enkel moreel besef, geen verantwoordelijkheidsgevoel over de Amerikaanse democratie? De vraag stellen, vrees ik, is hem beantwoorden.

Het geflirt van Tucker Carlson en andere Republikeinse paladijnen met Victor Orban en andere autoritaire leiders die Trump ook aantrekkelijk vond, is een veeg teken. Dat niemand in de Republikeinse Partij een ander geluid laat horen, is onbegrijpelijk. Mitt Romney, op leeftijd en met een reputatie: wat heeft hij te verliezen als hij vertelt dat de keizer geen kleren heeft?

Zelfs van de Trump lites, de treurig stemmende opportunisten als Ted Cruz, Josh Hawley, Tom Cotton en kleine, zwijgende meeloper, Marco Rubio, begrijp ik niet helemaal waar ze op uit zijn. Zolang Trump boven de markt blijft zweven, kunnen zij zich niet profileren, moeten ze hem steunen. Want Trump zal in 2024 geen kandidaat zijn, maar zo lang blijven hangen dat een ander zich moeilijk zal kunnen profileren. Het loont zich om je nek uit te steken.

Waar ik bang voor ben is dit. Biden slaagt maar half, McConnell kan verdere voortgang blokkeren, het Supreme Court toont zich de gevangene van evangelisch rechts. Ondanks Trumps manoeuvres komt iemand als Cruz, Hawley of De Santis van Florida bovendrijven als Republikeinse kandidaat in 2024. Dankzij de wetswijzigingen op staatsniveau die Republikeinse staatscongressen toestaan verkiezingsuitslagen om hen moverende redenen te negeren en kiesmannen te sturen die hen beter bevallen, kan deze Republikein winnen met een minderheid aan stemmen en, formeel, een minderheid aan kiesmannen. Je roept gewoon de overwinning uit.

Als dat gebeurt, zullen ook Democratische kiezers afscheid nemen van democratie. Dat is het einde van het Amerika zoals we het kennen. Dat Amerika zal ook geen dominerende rol op het wereldtoneel kunnen spelen. Chinezen zijn immers veel beter in het runnen van een half autoritair ondemocratisch maar kapitalistisch systeem dan Amerikanen.

Alle kiezers hebben ondertussen reden om ontevreden te zijn met hun derde wereldland. Niet alleen infrastructuur deugt niet, onderwijs, sociale voorzieningen, gezondheidszorg, veiligheid in een land waar Republikeinen staten dwingen om overal en altijd wapens toe te laten: alle kiezers zouden gillend kwaad moeten zijn. De greep van Trump, gesteund door alles blokkerende Republikeinen, maakt wat er nog over is van Amerika verder kapot. Ik heb het al eerder gezegd, een dergelijk Amerika is niet in staat de wereld te leiden.

Er is reden om diep pessimistisch te zijn over Amerika, en, bij extensie, over de toekomst van het westen. Als mensen bewust liegen, bewust de dreigingen negeren, dan is er niemand die een land van zijn slechtste kanten kan redden. Dat geldt overigens niet alleen voor Amerika, maar dat terzijde.

Ik heb het boek van Stephanie Grisham, de Trump paladijn die nu haar opportunisme omzet in een boek dat veel aandacht krijgt, niet gelezen en zal dat ook niet doen. De snippers in de media zijn voldoende en al vullen ze wat detailwerk in (niet dat het er wat toe doet dat Melania Trump te druk was met een foto-shoot op 6 januari) ze veranderen niets aan het beeld van de regering-Trump als een chaotische kermis met enkel hielenlikkers resterend, inclusief mevrouw Grisham.

Midden jaren zeventig hadden we een aardige slogan om de criminelen in de regering-Nixon weg te zetten: ‘don’t buy books from crooks’. Het ging primair om de memoires van Nixon, die hij driftig pende (veel te dik natuurlijk) eerst in Californië, later in New Jersey. Hij moest wel want er waren veel rekeningen te betalen, vooral van juristen. En natuurlijk de driedubbele, ook veel te dikke, apologie van Henry Kissinger, de vleesgeworden morele windvaan, die in een woordendiaree de honderdduizenden doden op zijn conto probeerde weg te babbelen.

Ik heb de boeken uiteindelijk wel gelezen, en die van Kissinger staan hier zelfs op de plank, vol met aantekeningen, onder andere uit mijn colleges bureaucratische politiek aan Columbia. Die werden gegeven door Morton Halperin, die als lid van Kissingers staf was afgeluisterd en daarover een proces had aangespannen. Halperins benadering was een interessante manier om te kijken hoe Kissinger het spel speelde in de regering Nixon. Een joodse adviseur van een jodenhater, een slijmbal die Nixons instincten versterkte.

Bij het overlijden van Kissinger is het nog tijd genoeg om zijn gewetenloze regime aan de kaak te stellen. Hij had natuurlijk meer invloed dan Grisham, de woordvoerder die geen enkele persconferentie belegde. Of Bolton, de veiligheidsadviseur van de psycho die pas vertrok toen het niet lukte om een oorlog met Iran uit te lokken en weigerde mee te werken aan het Oekraïne impeachment – wel een vet boekcontract natuurlijk.

Voor de memoires van Trump hoeven we geen maatregelen te nemen. Boeken lezen behoort niet tot zijn activiteiten en boeken schrijven al helemaal niet – zelfs met een gastauteur zal het een zware bevalling zijn.

Nu ik het toch over Trump heb, ik las gisteren dat hij erover dacht nu al zich kandidaat te stellen voor 2024 maar daaruit gepraat is door zijn adviseurs. Het zou de uitslag van 2022 helemaal op zijn conto brengen en je weet maar nooit. Bovendien gelden dan weer andere regels om geld bijeen te sprokkelen om de vele rechtszaken tegen hem te financieren. Beter alles open te laten.

Verstandige adviseurs, dat wel. Wat mij betreft mag Trump eindeloos boven de markt blijven hangen. Dat houdt andere kandidaten, Trump-clonen met met meer verstand en organisatievermogen, aan de kant. Zelfs De Santis zal zich wel twee keer bedenken voordat hij tegen Trump aantreedt in voorverkiezingen – al sluit ik niet uit dat de gouverneur van Florida slim genoeg is om dat wel te doen, en dan Trump te verslaan.

Want de bottom line is dat Trump niet verkiesbaar is. Misschien nog wel als GOP kandidaat maar niet als president. Ben ik te optimistisch? Niet echt. Je moet nooit de domheid van de Amerikanen onderschatten, maar ik denk toch niet dat na 6 januari een meederheid te vinden is (of een minderheid die voldoende groot is om de verkiezingen te stelen).

Het is wel ironisch. Zo wordt Trump de Hillary Clinton van 2016. Door steeds maar als een bejaarde oude dame boven de markt te blijven hangen, joeg ze iedereen die wel een kans had Trump te verslaan, weg. En ze creeërde haar eigen tegenstander in Bernie Sanders. Wat mij betreft moet Trump vooral de kandidaat uithangen. Hij kan niet zonder de aandacht en wij kunnen niet zonder zelfdestructie die rondom de man zweeft.

President Biden ging gisteren naar het Congres, in een ultieme poging zoveel mogelijk van zijn agenda te redden. Het leverde geen akkoord op en daarmee een overwinning van de progressieve vleugel in het Huis. Dat kan gemakkelijk een Phyrrus overwinning blijken als er straks niets tot stand komt. Voorlopig hebben de twee conservatieve Democraten in de senaat, Manchin en Synema, nog het heft in handen.

Biden claimt dat hij weet hoe het wetgevende proces werkt en ja, hij heeft veertig jaar ervaring. Maar hij is geen Lyndon Johnson en hij heeft niet de wetgevende meerderheden van Johnson (al moet daarbij gezegd worden dat diens zuidelijke vleugel net zo lastig was als Manchin nu).

Het blijft een lastig dilemma. Iedereen wil infrastructuur, het is absoluut nodig en er zitten in de wet elementen die progressief ogen – openbaar vervoer en oplaadplaatsen voor electrische auto’s. Dat is gemakkelijk te realiseren, er was al een filibuster meerderheid voor in de senaat, nu moet het Huis nog instemmen.

Als dat het gegeven is, en de wet is absoluut noodzakelijk, dan begrijp je beter waarom de progressieven het zo hard spelen. Jullie die eindeloos uitgestelde infrastructuur (Trump had er goede sier mee kunnen maken maar liet zich belastingverlagingen voorschrijven door Moscow Mitch), wij de sociale uitgaven en – misschien belangrijker nog – de hogere belastingen voor rijken en door de Republikeinen vrijgestelden.

Het is gevaarlijk spel, het is hoog spel. Manchin en Sinnema lijken bereid voor 2.000 miljard te gaan, in plaats van Bidens 3.500 miljard. Daar moet een deal mogelijk zijn. Manchin wil nog wat extra subsidie voor de achterlijke kolenmijnen in West Virginia, wat Synema wil, is me niet geheel duidelijk.

Het nieuws van de dag is dat er geen nieuws is. Reden voor zorg, vooral omdat als de uitkomst nul is, de anti-democraten van de Republikeinse Partij in 2022 er garen bij zullen spinnen. Dat is het bizarre: 6 januari lijkt een ver verleden. De positie van Trump is na zijn poging tot staatsgreep enkel sterker geworden. De kansen op een Republikeinse coup, helemaal of deels gestolen, in 2024 worden steeds groter. Ik blijf erbij dat ik Trump niet zie als kandidaat – zelfs hij weet dat hij niet kan worden gekozen. Maar een Trump-lakei, pakweg Cotton, Hawley of De Santis, kan wel degelijk het Witte Huis winnen, en meerderheden in het Congres.

Voor een partij die zich geschaard heeft achter de couppleger en in het hele land probeert als minderheid zijn positie tegen de meerderheid te beveiligen, is dat een verbluffend succes. Republikeinen zijn rücksichtloos uit op de macht. Sterker, ze hebben als sinds 1969 de macht en die wordt steeds sterker.

In de marge voegde ook opperrechter Alito zich in het conservatieve koortje dat claimt dat de rechters enkel oordelen op basis van juridische criteria. Moscow Mitch wist wel beter. Zet er doctrinaire conservatieven neer en de criteria die worden gebruikt zijn anders dan wanneer progressieven dat doen. Zie de recente acceptatie van het uithollen van Roe v. Wade door Texas. Alito verkondigt onzin. Elke keuze voor een juridische doctrine – in zijn geval het multi interpretabele ‘original intent’ – is een politieke keuze. De werkelijkheid is dat de VS een Supreme Court heeft dat totaal out of step is met de meerderheid van de bevolking.

En ja, ook het Congres is out of step met de meerderheid. Een disfunctioneel systeem waarin niets tot stand komt. Ik kan niet anders dan concluderen dat de VS een land is dat zijn mojo kwijt is – ik denk voorgoed.