Enige observaties rondom de impeachment procedure:

Patroniserende Brooks

David Brooks, de conservatieve columnist van de NYT die steeds vaker optreedt als de stem van het redelijke midden (denkt hij), had een column die me enorm irriteerde – dat moeten columns doen, in die zin was het goed maar Brooks verwoordde een lamlendige overal-bang-voor houding die veel Democraten ook ten toon spreiden.
To the point: hij betoogde dat Trump schuldig was maar dat impeachment onverstandig was. Waarom? De kiezers zouden het niet begrijpen. Ze zouden een opgejaagde Trump zien en Democraten die zich alleen met Trump en niet met beleid bezig hielden (Brooks´ vorige column was een scenario waarin Warren werd gekozen en vanwege te links zou falen). Het viel, vond Brooks, niet uit te leggen aan de kiezers.
Wat me irriteerde was de patroniserende houding. We hebben een grondwet, we hebben een systeem van waarborgen tegen machtsmisbruik maar omdat we het aan de domme kiezer niet kunnen uitleggen gebruiken we het niet. Gevaarlijke onzin, lijkt me.

De ironie van Trumps Biden obsessie

Zoals u weet denk ik dat Biden niet de nominatie krijgt. Ik heb dat gelukkig al heel lang verkondigd, ook voordat zijn neergang in de peilingen duidelijk werd. De ironie is dat Trump zo geobsedeerd is met Biden (om redenen waarop ik een andere keer zal ingaan) dat hij zich in dit impeachment verhaal heeft laten lokken. Trump zag peilingen die Biden ruim lieten winnen en kon zich daar niet van losmaken. Trumps impeachment, kortom, komt via een kandidaat die niet eens kans had op de nominatie.
De ironie is plezierig. Hij lijkt op die van Nixon die liet inbreken bij de Democraten die voorjaar 1972 weliswaar nog niet compleet verslagen waren maar waarvan hij niets te duchten had in november. 

Bidens ´corruptie´

Ja, Trump heeft een punt. Er is iets mis met de zoon van de vicepresident die een baantje opstrijkt van 50 k per maand zonder enige expertise, in een land dat financieel afhankelijk is van de VS. Volgens het uitgebreide artikel in de New Yorker over Hunter Biden zou zoonlief niets tegen papa hebben gezegd maar dat is niet relevant. Biden kreeg deze gig alleen omdat hij Biden heette. Dat Joe er niets van wist lijkt me sterk, dat Hunter er niet met pa over praatte is niet relevant. Zoons die niet weten waar de grenzen liggen worden deel van het probleem.
Dit is de institutionele corruptie waarin Biden en Giuliani deel zijn van hetzelfde probleem: profiteren van naam en toegang tot macht. Als Biden voor mij al niet een ongeschikte kandidaat was, dan zou dit de zaak beklonken hebben. Te kwetsbaar. Niet verrassend na vijftig jaar in Washington. Biden is dead meat.

Een alternatief scenario

Er is een mogelijk scenario dat nu onwaarschijnlijk lijkt. Het is mogelijk dat bewijsmateriaal zich opstapelt en de Republikeinen hun kans zien om zich los te maken van Trump door mee te gaan met een impeachment. Uiteindelijk is Mike Pence een brave hielenlikker die de Republikeinse agenda zonder problemen zal uitvoeren. Het zou de Republikeinen bevrijden van een president die toch niet wordt herkozen en voorkomt de negatieve invloed die Trump heeft op hun posities in het Congres. Voorspellen is lastig, vooral in de toekomst, zoals de Amerikaanse baseball coach Yogi Berra placht te zeggen. Dat moeten ook niet doen maar het is verstandig om open te staan voor alle opties.

Gepubliceerd 26 september in De Standaard

Het blijft onwaarschijnlijk dat Donald Trump wordt afgezet maar de Oekraïne-affaire kan wel degelijk het einde van zijn presidentschap betekenen. Ook als impeachment in de senaat door hondstrouwe Republikeinen wordt geblokkeerd kan wat er in een echt onderzoek boven water komt zijn herverkiezing fundamenteel ondermijnen.

De Oekraïne-affaire is een tweeklapper, dubbel impeachmentwaardig: gebruik van het presidentschap voor persoonlijk politiek gewin en het compromitteren van de verkiezingen van 2020. Anders dan de aantijgingen die in het Mueller-rapport werden onderzocht, gaat het niet om wandaden uit het verleden maar probeerde Trump de aanstaande verkiezingen te corrumperen. Dit was de president van Amerika, hier en nu, zich gedragend als een godfather van de maffia: mooi pakket dat daar klaarstaat, jammer als er iets mee zou gebeuren. We zijn goed voor je geweest, tijd voor een personal favor. Praat met mijn mensen.

De president duwde zijn consiglieri, Rudy Giuliani, naar voren en bood zelfs de hulp van zijn minister van Justitie om Joe Biden te onderzoeken. Dit was dezelfde minister die aanvankelijk de klokkenluidersklacht tegenhield, een man die steeds meer als Trumps persoonlijke advocaat optreedt sinds hij met een gekleurde samenvatting van het Mueller-rapport zijn baas onterecht vrijpleitte. Mueller had net voor het gesprek van Trump met de president van Oekraïne in het Congres getuigd over de Russische bemoeienis met de verkiezingen van 2016, door Trump nog steeds gebagatelliseerd. Terwijl Mueller waarschuwde voor buitenlandse bemoeienis in 2020, vroeg de president daar doodleuk om.

De Democraten zouden geen knip voor hun neus waard zijn als ze dit lieten passeren. Het argument dat de uitkomst voorspelbaar is omdat de Republikeinen in de Senaat hun president niet zullen laten vallen is niet relevant. Dat zou elk onderzoek naar de uitvoerende macht bij voorbaat de nek omdraaien. Het punt van een onderzoek is nou juist om zaken boven water te halen die anders verborgen zouden blijven.

De uitkomst van de Watergate-hearings lag niet bij voorbaat vast. Republikeinen die aanvankelijk Richard Nixon steunden konden dat niet volhouden toen ze met echte bewijzen van misdadig gedrag werden geconfronteerd. Ook het argument dat de verkiezingen nu zo dichtbij zijn dat de kiezers maar moeten beslissen snijdt geen hout. Je kunt niet werkeloos toezien hoe een president de rechtstaat corrumpeert, hopend dat de kiezers dat zullen zien en erop zullen reageren.

Tot nu ging Trumps corruptie over moeilijk uit te leggen verhalen, de Oekraïne-affaire laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Elizabeth Warren, de vrouw die inmiddels Joe Biden lijkt te overvleugelen, heeft vanaf het begin af aan aangedrongen op impeachmentprocedures. Haar redenering was solide. Als er reden voor is moet je die procedure instellen ook als dat politiek niet goed uitkomt of als je bang bent dat Trump er politiek garen bij zou spinnen. Voor haar was het probleem glashelder: als je Trump zijn gang laat gaan terwijl er staatsrechtelijke redenen zijn om hem te stoppen, dan maak je jezelf medeplichtig aan zijn regime.

Er waren al zes commissies bezig met onderzoek naar de president. Dat onderzoek gaat gewoon door, nu onder de overkoepelende vlag van een onderzoek naar impeachment. Alles gaat afhangen van de manier waarop de artikelen van impeachment worden opgesteld en de mate waarin de‌ Democraten erin slagen getuigen te krijgen die het functioneren van de overheid daadwerkelijk aan het hart gaat, zoals de klokkenluider en het huidige acting hoofd van de inlichtingendienst, die gedreigd heeft ontslag te nemen toen het Witte Huis hem de mond snoerde.

´High crimes and misdemeanor´ is een formule die de Founding Fathers overnamen uit het Engelse recht. Het betekent wat je wil dat het betekent. Het punt van hoorzittingen is nou precies vast te stellen of dit geval daaronder valt of niet. Het is een inherent politiek proces. Dat bleek bij Andrew Johnson, bij Bill Clinton en in mindere mate omdat hij zo intens crimineel was, bij Richard Nixon. Niemand kan volhouden dat liegen over een affaire een ernstiger zaak is als afpersing van een buitenlands staatshoofd en corrumpering van de verkiezingen.

Sommigen in Washington willen de impeachment procedure beperken tot de‌ Oekraïne-affaire. Ze zijn bang dat te veel aanklachten het hoofddoel zullen verwateren. Dat is onverstandig. Er zijn veel meer aanklachten op te stellen, onder meer die van obstruction of justice zoals speciale onderzoeker Mueller die aanwezig achtte en het niet rapporteren van Russische invloed in zijn campagne van 2016. Die aanklachten niet uitbrengen zou impliceren dat Trump enkel in de Oekraïne affaire over de schreef ging. Belangrijk is juist te laten zien dat dit een president is die met grote regelmaat zijn plicht verzaakt en zijn ambtseed schendt.

Gegeven het gedrag van de Republikeinen de afgelopen dertig jaar, gegeven de verrassende onderdanigheid die Trump zijn partij heeft opgelegd, gegeven de onaangename disfunctionaliteit in Washington moet de kans dat Donald Trump wordt afgezet klein worden geacht. Maar het proces moet plaatsvinden. Staatsrechtelijke hygiëne vereist het. Als het een president van het lage allooi van Donald Trump herverkiezing oplevert, so be it. Dan is dat wat de Amerikanen willen. Politieke opportuniteit, het risico dat de man het proces gebruikt om Amerikanen over te halen hem als slachtoffer te zien en te herkiezen, mag geen reden zijn om het staatsrecht en de rechtstaat opzij te zetten.

Trump kent geen enkele andere loyaliteit dan zichzelf. Hij is bereid elke norm met voeten te treden als het hem zo uitkomt. Hij liegt, spreidt corruptie en ondermijnt het politieke systeem. Als Trump met dit soort gedrag elke vorm van controle of retributie weet te voorkomen dan is hij geslaagd in zijn missie om Amerika naar zijn hand te zetten en al doende het Amerikaanse politieke systeem te vernietigen.‌ Zo gezien is de impeachment procedure niet alleen onvermijdelijk maar ook noodzakelijk. Ongeacht de uitkomst. Het punt is niet impeachment, het is procedure. Het doel is niet Trump afzetten maar het beschermen van de rechtstaat.

Ik verwacht niet dat Trump zal worden afgezet. De Republikeinen in de senaat zouden erg verrassen als ze ineens moraliteit en ruggegraat toonden en de noodzakelijke tweederde meerderheid verschaffen. Wel denk ik dat de hoorzittingen over de articles of impeachment (dat kan een hele lijst worden) als de artikelen goed worden opgesteld en de subpoenas effectief worden gebruikt (en het partijdige Supreme Court niet de uitvoerende macht beschermt) zoveel schade zullen toebrengen dat Trump nog zwakker de verkiezingen in gaat dan al het geval leek.

De Democraten konden inmiddels niet anders dan impeachment instellen. Tot nu toe waren het moeilijk uit te leggen verhalen, de Oekraine affaire laat aan duidelijkheid niets te wensen over. Trump probeerde zoals altijd de bordjes te verhangen naar een corrupte Biden maar dat gaat niet lukken (overigens is dit een nagel in de doodskist van Biden, wiens kansen op de nominatie toch al aanzienlijk waren geslonken).

Ik denk dat Elizabeth Warren vanaf het begin af aan gelijk had dat impeachment een staatsrechtelijke procedure is die moet worden ingesteld als daar reden voor is. In dat geval mogen korte termijn politieke overwegingen zoals het risico dat Trump er garen bij spint niet leiden tot afzien van wat noodzakelijk is. De Oekraine zaak zou de Democraten medeplichtig maken aan Trump als ze hem lieten passeren.

In het grote verhaal doet het impeachment proces er niet toe. Onder alle omstandigheden moet Donald‌ Trump verliezen om Amerika te redden. Het maakt niet uit welke Democraat aantreedt, met welk programma, als de Amerikanen dit laten passeren en Trump herverkiezen, dan bevestigen ze dat Amerika niet alleen een derde wereld land is, zoals op allerlei terreinen al blijkt, maar ook een deplorabele gepersonaliseerde bananenrepubliek met een gevaarlijke idioot aan de leiding, er neergezet door een bevolking die niet beter verdient dan de resultaten van het bewind van de Republikeinen.

Terug naar impeachment. Het is een inherent politiek proces. Dat bleek bij Andrew Johnson, bij Bill Clinton en in mindere mate omdat hij zo intens crimineel was bij Richard Nixon. Het bleek ook bij Ronald Reagan die afgezet had moeten worden vanwege Iran Contra, maar omdat het al 1987 was en Watergate zo kort geleden, zagen de Democraten daar toen van af. Dergelijke terughoudendheid hadden de Republikeinen natuurlijk niet in 1997. Maar niemand kan volhouden dat liegen over een affaire een ernstiger zaak is als het gebruiken van buitenlandse politiek en de macht van de president om via het buitenland politieke tegenstanders te ondermijnen.

Alles draait om de articles of impeachment. Ik zie uit naar getuigenissen over het misbruik van macht waarmee de luchtmacht en de zielloze hielenlikker Pence werden gedwongen gebruik te maken van Trumps hotels, en talloze andere mogelijkheden om hem aan te klagen inclusief het gebruik van door het congres toegewezen fondsen voor doeleinden waarvoor ze niet bedoeld waren. Niet alles zal even duidelijk worden maar van de pakweg tien artikelen zullen er zeker vijf relatief gemakkelijk te bewijzen zijn.

Trump werd in 2016 gekozen met hulp van Poetin.‌ Of Trump daar zelf actief aan meewerkte moet nog bewezen worden (een van de voordelen van impeachment is dat de details van Muellers rapport misschien boven water komen) maar dat hij er om vroeg en dat Trump en zijn acolieten bewust de oren lieten hangen naar de Russen, ook na januari 207, is inmiddels overduidelijk. Dat deze slechtste president aller tijden in 2019 zichzelf zo misdraagt met de Oekrainse beleidsvorming geeft aan dat deze man geen staatsrechtelijke grenzen kent en geen moreel kompas heeft.

Niemand kan in dit Amerika voorzien of voorspellen of het systeem dat de Founding Fathers ruim 230 jaar geleden opzetten bestand is tegen de destructieve kracht die Republikeinen en Trump erop loslaten. Wel is zeker dat het Amerika zoals we dat kennen op het spel staat.

Samenvattend denk ik niet dat Trump wordt afgezet (Pence zou dat ook niet verdienen). Wel denk ik dat de kiezers met alles wat er boven water zal komen in november 2020 geen enkele andere keuze hebben dan de man weg te sturen.

Tot 31 maart 2020 ben ik op reis. Ik zal weinig posten, niet over de reis (in Azië, Amerika en Australië), en niet over Amerikaanse politiek. Maar je weet maar nooit. 

Als ik wat doe dan verschijnt de aankondiging vanzelf op twitter. 

Tot later.

Zelfs in Vietnam – of misschien juist in Vietnam – is het ontslag van John Bolton als veiligheidsadviseur niet onopgemerkt voorbij gegaan. In de Amerikaanse media klinkt vooral opluchting. De oorlogszucht van Bolton doet Trump gematigd schijnen. En we moeten het Trump nageven, hij wil geen militaire confrontaties. Dat is zijn enige goede punt want de naive pump and circumstance deals die de president wil zijn minstens zo gevaarlijk.

In de NYT wordt betoogd dat Bolton het National Security Council systeem heeft ontmanteld. Dat lijkt me overdreven, althans dat systeem werd al eerder geruineerd door de Cheney bende die Amerika (onder toejuichingen van Bolton) Irak in loodste. Condoleezza Rice werd onder kleine Bush voortdurend gepasseerd door Cheney en Rumsfeld. De werkelijkheid is dat het NSC systeem zo sterk is als de president het wil laten zijn. Dat betekent dat degene die NSC adviseur is het vertrouwen moet hebben van de president, in elk geval diens impulsen en doelstellingen moet delen en een coordinator moet zijn van beleid tussen de bureaucratische instellingen zodat iedereen op een lijn zit.

Bolton was een bureaucratische vechtjas, zoveel is duidelijk. Hij kon echter alleen maar negatief werken: dingen voorkomen, verdragen ondermijnen. Hij lag voortdurende overhoop, of beter gezegd, had geen contact met Pompeo, die als belangrijkste doelstelling heeft in de goede gunst van Trump te blijven. Een brown noser in goed Amerikaans. Van Pompeo zijn we nog niet af.

Toen ik aan Columbia studeerde volgde ik een seminar Bureaucratic Politics van Mort Halperin, in zijn tijd lid van de NSC onder Kissinger tot hij ontslag nam omdat hij illegaal werd afgeluisterd door zijn baas (Mort ging later de ACLU leiden, die rechten van burgers beschermt). To the point, we bestudeerden hoe Kissinger onder Nixon de NSC naar zijn hand zette, niet als coordinator maar als trechter, beleid masserend naar de wensen van zijn baas.. Nixon maakte zijn eigen buitenlandse politiek, Kissinger was een fenomenale courtier, een lid van de hofhouding die de baas weet te lijmen, onder meer door mee te gaan in diens racisme en antisemitisme, onderwijl aan de marges zijn eigen doelstellingen zettend. Zowel Nixon als Kissinger hielden van back channels, geheime contacten met Russen, Chinezen en anderen die ze nodig hadden om spectaculaire diplomatie tot stand te brengen. Als iemand het NSC systeem, opgezet nadat FDR helemaal alleen beleid voerde, heeft gebroken dan was het Kissinger. De rest van de regering wist niet wat er gaande was in Vietnam, detente, China of wat dan ook. Het geeft ook aan dat het systeem niet echt gebroken is. Zoals alle bureaucratische (of sociale) systemen functioneert het of functioneert het niet. 

Het leuke bij Kissinger is dat toen hij in de dronkemansdagen van Nixon ook minister van Buitenlandse Zaken werd (en in Europese ogen de man die je kon vertrouwen) het slachtoffer werd van zijn eigen ondermijning van het systeem. Als minister kon hij niet meer de achtergrondrol van NSC adviseur spelen maar door het te blijven zette hij de bijl aan de voet van eigen beleid. Onder Ford zou het spectaculair crashen. Bureaucratic politics als een manier om naar beleidsvorming te kijken is altijd mijn modus gebleven. Kijk wat er op de achtergrond gebeurt, welke belangen door wie gediend worden. 

De beste NSC adviseur was Brent Scowcroft, daar is vrijwel iedereen het over eens. Scowcroft speelde de rol die een dergelijke adviseur was toebedacht en had het vertrouwen van Ford en later Bush-41, en daardoor ook van de rest van de bureaucratie. De adviseurs daarna kennen we minder goed van naam, wat gegeven de positie geheel terecht is. Reagan versleet er een stuk of vijf, ook al weer omdat hij ideologen de kans gaf. Onder Clinton en Obama zaten er kundige mensen die niet hun eigen agenda pushten.

Terug naar Bolton. Deze crash was natuurlijk geheel voorspelbaar. Het is mooi om een dissident geluid in je omgeving te hebben maar die moet niet op een coordinerende positie zitten. Het is mooi om uitgesproken en zo overduidelijk gemene, keiharde lui te hebben als de snor, die moeten niet als spin in het web zitten. Trump maakte een fout door de man erneer te zetten. Trump deed er goed aan de meeste van zijn impulsen niet te volgen (al denk ik dat Bolton over Noord-Korea realistischer was dan de psycho). Hij deed er ook goed aan de man te ontslaan.

Gaat er wat veranderen? Het lijkt inmiddels onwaarschijnlijk. Trump wil grote deals, veel publiciteit en plaatjes voor televisie. Dat heeft tot nu toe helemaal niets opgeleverd. Het is goed om dat te onthouden: niets. De man heeft werkelijk niets tot stand gebracht. Dat komt vooral omdat hij niet diplomatiek kan denken, geen principes heeft (en gelukkig ook geen ideologie behalve een krampachtig soort van isolationisme) en alleen naar televisie kijkt – zowel passief als actief.

Ik vermoed dat er nu een soort van coordinator komt maar zo laat in de regering, met Trump zo zelfverzekerd en Pompeo in de hoofdrol, verwacht ik daar niet veel van. Trump wil deals voor de verkiezingen. We zullen dus nog wel een paar rare initiatieven zien om zo´n made for tv deal te krijgen. De beste kandidaat is een akkoord met China dat met veel bombarie zal worden gepresenteerd zonder inhoudelijk iets te betekenen. 

Wat Vietnam betreft: ik heb gisteren het oorlogsmuseum bezocht en het onafhankelijkheidspaleis waar op 30 april 1975 tank 930 de poorten omver reed. Het was een deprimerende ervaring. De nutteloosheid van de oorlog (ik lees ondertussen het boek van Hastings) springt eruit. En dan zie je die bekende gezichten van, jazeker, Kissinger en Nixon die de oorlog minstens vier jaar langer lieten duren dan nodig of nuttig was. Peace with honor, lachwekkend. De afgelopen jaren dacht ik over wat te moeten schrijven als Kissinger het loodje legt. Het is moeilijk zijn reputatie als gezaghebbend staatsman los te maken van die als organisator en hulpje van massamoord. En wat de oorlog betreft, het blijft ongelooflijk dat Amerika in Irak alles fout deed wat het in Vietnam had moeten leren: ze kenden de cultuur niet, hadden geen plan, konden alleen militair denken en maakten een land kapot.

En zo zijn we terug bij Bolton. Als medeverantwoordelijke voor Irak en als pleitbezorger van de haviken die Iran willen bombarderen, is het goed dat hij is weggestuurd, met de staart tussen de benen. Tegelijk geeft het feit dat hij er zat aan dat Amerika nog steeds niet wil leren.