Mijn favoriete kielhaling van Joe Biden tot nu toe: hij is de Hillary Clinton van 2020 en ook deze keer gaat het niet goed aflopen.

Joe Biden heeft eindelijk zijn hoed in de ring gegooid, om met Theodore Roosevelt te spreken. De 76-jarige veteraan in de Amerikaanse politiek wil graag president worden. Door zijn naamsbekendheid is Biden instant de front runner, de man met de hoogste cijfers in de opiniepeilingen over wie de Democraten zou moeten vertegenwoordigen in 2020. Toch stemt zijn kandidatuur deprimerend, zowel overwegend wat hij betekent voor Biden persoonlijk als voor de Democraten als politieke partij.

Biden is een sympathieke politicus, een aardige man die beter verdient dan het drama waar dit op gaat uitlopen. De voormalig vicepresident van Obama had het gevoel dat als hij in 2016 de kandidaat was geweest Donald Trump niet had gewonnen. Misschien, maar dat doet er nu niet meer toe en het is de slechtst denkbare reden om in 2020 te kandideren. Het politieke slagveld ligt vol met mensen die een tweede kans wilden, soms een derde en ontdekten dat de magie van eerdere gelegenheden er niet was – of er misschien nooit was geweest.

Denk aan John McCain die in 2000 interessant was maar in 2008 een opportunistische oude man. Denk Mitt Romney die in 2008 de nominatie had moeten krijgen (en misschien, met de economie op zijn gat ook nog had kunnen winnen) maar in 2012 een schim was van zichzelf. Denk Hillary Clinton wiens jaar 2008 was en zich niet realiseerde dat in 2016 haar tijd voorbij was.

Biden komt met alle ballast die iemand met zijn voorgeschiedenis aankleeft. Zijn eerdere campagnes, in 1988 en 2008, geven weinig vertrouwen in zijn vaardigheden. Hij ging toen roemloos ten onder, voornamelijk door eigen falen. Ook als vicepresident van Obama liep hij regelmatig ‘with his foot in his mouth’, de Amerikaanse uitdrukking voor het zeggen van domme dingen. En dan hebben we het nog niet over Bidens meer dan veertig jaar in de politiek waarin hij onvermijdelijk een stapel verkeerde of achteraf kwestieuze standpunten heeft ingenomen. Gaan we nog eens een keer zijn rol in de Anita Hill hearings analyseren? De anti-misdaadwetgeving onder Clinton? De oppositie-research zal overuren maken.

Voorspellen is een hachelijke zaak en ik kan niet claimen dat ik er erg goed in ben, maar mijn verwachting is dat Joe Biden niet de kandidaat wordt. Ik kan het samenvatten in drie redenen: hij is te oud, hij is te oud en hij is te oud.

Te oud puur in leeftijd. Wie zit er te wachten op een straks 78-jarige als president? De ervaringen met de twee oudste presidenten tot nu toe, Ronald Reagan en Donald Trump, zijn nou niet direct bemoedigend. Erger is dat de Democraten de kans weggooien op een succesvol, lang twee termijnen presidentschap, de tijd die nodig is om grote veranderingen door te voeren. Daarvoor is een jonge, ambitieuze kandidaat nodig met kracht van leven.

Biden zal straks aanbieden om maar voor één termijn president te zijn, zich wel realiserend dat hij in 2024 als 82-jarige meer zal lijken op de Algerijnse gerontocraat Bouteflika dan op een aantrekkelijke leider. Maar dat zou een no starter moeten zijn. Dan moet alles voor de Democraten weer opnieuw beginnen en pakt Nikki Haley het presidentschap voor de Republikeinen. Hetzelfde geldt voor een situatie waarin Biden zich voorziet van een jonge vicepresidentskandidaat. Laten we de generatie Biden dan maar liever gewoon overslaan.

Biden is te oud omdat hij in alle opzichten een man van het verleden is. Zeker, hij was vicepresident van een succesvol president, maar het teruggrijpen op Obama’s erfenis is niet direct de meest aansprekende manier om kiezers te winnen. We zijn al een stadium verder. Wat we ook van hem denken, was afkeer van Obama niet precies een van de drijfveren van de Trump-kiezers? Hoe kan Biden als zijn alter ego dan denken het land te kunnen verenigen?

Maar ik ben iemand van het midden, zal Biden roepen. Het probleem is dat ‘het midden’ geen betekenis heeft. Kijk naar de huidige agenda van de Democraten en Biden staat niet in het midden maar gewoon buiten de werkelijkheid. Alle gepraat dat de Democraten in geen geval een blanke man mogen kiezen is onzinnig, maar tegelijkertijd is Biden op geen enkele manier een weerspiegeling van Amerika anno 2019.

Biden is te oud omdat hij achterloopt. Hij denkt nog steeds in termen van Trump tegenhouden. Zijn boodschap bij zijn aankondiging was dat nog eens vier jaar Trump rampzalig zouden zijn. Geen boodschap van optimisme maar een verhaal over Charlottesville, over de krachten die Trump heeft losgemaakt. Daar zullen veel mensen het mee eens zijn, maar wat Amerikanen willen zien is wat een Democraat te bieden heeft in plaats van Trump. Ervaring en ‘iets in het midden’ is niet voldoende. De verkiezingen van 2020 moeten gaan over de toekomst van Amerika.

Het simpele feit dat Biden het nodig vindt om zichzelf in de strijd te werpen is al deprimerend. Biden zegt, de facto, dat er bij de twintig of meer kandidaten die officieel meedoen niemand is die de aansprekende agenda en de overtuigende persoonlijkheid heeft die de kiezers kan overhalen. Dat getuigt van weinig vertrouwen in zijn eigen partij, in zijn collega’s, zijn kiezers en in de capaciteit van de Democraten om een serieus alternatief voor Trump neer te zetten. Het getuigt van weinig vertrouwen in de toekomst.

Het kan niet goed aflopen. Als Biden verliest dan ligt zijn zijn reputatie als aardige, verstandige man aan flarden. Als hij wint levert het kandidaat op die geen toekomst biedt maar enkel een noodgreep om Donald Trump uit het Witte Huis te krijgen. Het is niet eens zeker dat dát lukt maar het is zeker niet waar Amerika, waar de wereld op zit te wachten.

Ik lees in de NRC dat er weer een nieuwe ronde gedoe aankomt rondom de publieke omroep. Nu zal het mij, in alle eerlijkheid, worst wezen wat daarmee gebeurt. Ik heb geen vertrouwen in de zelfreinigende kracht van het omroepsysteem, noch van de politiek in dit opzicht en het overgrote deel van de producten van de omroep is aan mij niet besteed.

Maar ik heb de afgelopen tien jaar in diverse varianten een ander, veel beter systeem voorgesteld dat recht doet aan het feit dat er überhaupt nog omroepen zijn. Om de een of andere reden, vele redenen, haalde de stukjes nooit de publicatie op de opiniepagina, ondanks interesse van de redacteur.

Hier nog maar eens de meest recente versie, geschreven toen de vorige ronde onzin zich voordeed. Alsof de tijd heeft stilgestaan.

Laat de kijker de kwaliteit bepalen

Publieke televisie moet er zijn voor alle zeventien miljoen Nederlanders en niet alleen voor de leden van de omroepen. Het is één van de argumenten die staatssecretaris Dekker gebruikt om ons aftandse omroepbestel tegelijkertijd te behouden en te hervormen. Omroepen moeten blijven maar leden doen er niet meer toe. Kwaliteit moet doorslaggevend zijn.

Ik wil best met Dekker meegaan op deze weg maar waarom dan niet ook de volgende logische stap gezet: laat de kijker bepalen wat kwaliteit is.

Dekker heeft wat anders bedacht. Een staatscommissie naar goed betuttelend recept moet ons alle zeventien miljoen kwaliteit garanderen, een soort wonderbaarlijke vermenigvuldiging van de netcoördinatoren die nu al bepalen wat het publiek mag zien en horen op welk tijdstip. Jammer dat Dekker de kans van zijn leven miste om ons aftandse bestel met behoud van zijn unieke aspecten zodanig te hervormen dat het werkelijk een toekomst heeft en de consumenten ervan, u en ik, werkelijk wat te zeggen hebben.

Tot voor kort werd ons bestel verdedigd met het argument dat de burger via de omroepen kon bepalen waar hij naar wil kijken. De netgecoördineerde werkelijkheid ligt wat gecompliceerder maar laten we uit bewondering voor deze parel van de verzuiling vasthouden aan de gedachte dat omroepen stromingen in de samenleving vertegenwoordigen. Noem het een deel van onze Nederlandse identiteit. Maar laten we die identiteit dan wel serieus nemen door eisen te stellen die écht duidelijk maken of het product van een omroep werkelijk door de samenleving wordt gedragen.

Een mooi principe voor elke vorm van overheidssubsidie, kwistig toegepast door de voorlaatste VVD variant van liberaal cultuurbeleid, is te verlangen dat burgers zelf er de basis voor leggen door een serieuze bijdrage te leveren. Ze moeten eigen geld mee te meebrengen en zo laten zien dat er steun is. Geen basis in de samenleving, geen subsidie. Dit principe zou overal moeten gelden, niet alleen voor experimenteel theater of grensverleggende kunst, maar er is moeilijk een terrein te bedenken waar het beter zou werken dan voor ons publiek gefinancierde omroepbestel.

Hoe koppelen we de mediawensen van de burgers aan het media-aanbod op een afrekenbare manier? Dat kunnen we door het geld dat een omroep krijgt direct relateren aan het geld dat de leden ervoor over hebben. Laten we zeggen dat een omroep die voldoet aan de eisen (het blijft publiek geld, dus je mag eisen stellen) net zoveel uit de publieke pot krijgt als de eigen leden hebben bijgedragen. Fifty/fifty. Dus niet € 5,72 al of niet via de Telegraaf of een omroepblaadje, maar euro voor euro. Als lid betaal je voor de programma’s waar je wat voor over hebt en wij, alle burgers samen, verdubbelen dat bedrag (het mag ook 60/40 zijn of 40/60, het gaat me om het principe).

U wilt als consument die prachtige programma’s van de VPRO of de EO of de TROS blijven genieten? Bewijs het door mee te betalen. Heeft niemand er iets voor over dan verdwijnt de omroep. Waarom zou de samenleving, waarom zouden wij met zijn allen, programma’s financieren waar niemand wat een cent voor over heeft? Ik heb er niets principieels op tegen als er reclame inkomsten rondom die programma’s zitten, sterker nog, dat zou de basis moeten zijn om het publieke deel van de deal te financieren. Omroepen die geen zin hebben om zich bij de eisen van het publieke bestel neer te leggen, kunnen gewoon commercieel gaan. AVRO, TROS en de VARA hebben daar al eerder over gedacht, het wordt tijd dat ze hun plannen weer eens afstoffen. Ik kan me vergissen, maar ik denk dat we de AVRO en de TROS kwijt zouden raken – kijkers zouden verrassend ongeïnteresseerd blijken in hun programma’s. Deze omroepen kunnen dan doen wat ze eigenlijk willen en soms al doen, namelijk commercieel gaan. Cultureel zullen we daar als burgers, denk ik, niets aan missen maar ik sluit niet uit dat hun leden er anders over denken en hun portemonnee trekken. Zoveel te beter. Misschien geldt dat ook voor de NCRV, KRO en de VARA hoewel ik betwijfel of leden echt geld op tafel zouden leggen om te kijken naar Boer zoekt vrouw, Britse crimi’s of zweverige neuzelprogramma’s. Zouden ze betalen voor Paul de Leeuw of zelfs voor Pauw en Witteman en DWDD en hun borreltafel van BN’ers?

De EO en de VPRO zouden, vermoed ik, heel goed in staat zijn om geld los te praten bij hun kijkers en zouden dan ook een relatief hoog budget binnen kunnen halen. Dit zijn omroepen die werkelijk wortels in de samenleving hebben. Misschien zouden kleinere, doelgerichte omroepen met toegewijde kijkers een kans krijgen in het systeem in te breken. Natuurlijk zijn allerlei regels nodig over maximumbijdrage, minimum aantallen en dergelijke, maar laat dat even wachten tot we over het principe hebben gedacht. Het is waar dat er in een dergelijk systeem veel free riders zullen zijn, mensen die niets betalen, maar dat is niet erg, wie betaalt bepaalt en ook in het huidige systeem zijn we allemaal verplichte deelnemers. En in een nieuw systeem van deze aard betalen we allemaal indirect mee aan het lovenswaardige initiatief van andere burgers via het matching deel van de financiering van de omroepen.

Het was roerend staatssecretaris Dekker zijn afkeer horen uiten voor moeilijke programma’s waar weinig mensen naar kijken. Publiek omroep moet voor iedereen zijn. Elitair is een vies woord. Maar dit systeem zou alles behalve elite-bevestigend zijn: je kunt immers een grote omroep worden door veel leden met een kleine bijdrage bijeen te sprokkelen maar ook met veel minder leden die ieder een hogere bijdrage leveren (denk voor de gedachteordening aan Barack Obama die in 2008 president werd dankzij miljoenen kleine gevers).

Het resultaat zou iedere voorstander van een sterke civic society moeten aanspreken. De omroepen met de sterkste wortels in de samenleving zullen het best in staat zijn om geld los te praten bij hun kijkers en kunnen dan ook een relatief hoog budget binnenhalen. Het is mogelijk dat kleine, doelgroep gerichte omroepen een kans krijgen in het systeem in te breken. Natuurlijk zijn allerlei regels nodig over maximumbijdrage, minimum aantallen, fondsenwerving en dergelijke, maar laten we eerst even over het principe nadenken.

Dekker bijt niet door. De omroepen zijn te laf of te murw gebeukt om zich te verzetten tegen hun ontmanteling en mompelen instemming, de politiek durft niet serieus te praten over een bestel dat zijn tijd had gehad en laat zich leiden. De bezuinigers schaven wat, de lobby’s doen er hun plas over, een staatscommissie levert weer leuke baantjes op. Zijn plan levert ons het slechtste van alle werelden. Of beter gezegd, we houden dat.

En dat terwijl er dit alternatief is, een bestel dat recht doet aan Nederlandse traditie, dat criteria aanlegt voor de besteding van publiek geld en dat een echte basis heeft in de samenleving. Een publiek systeem dat die naam verdient. Co-financiering van ons aller, geliefde omroepbestel, een onmiskenbaar deel van onze nationale identiteit.

Hoewel het nutteloos is enige morele ruggegraat of consistentie te verwachten van de Republikeinen bij het beoordelen van de activiteiten van de psycho in het Witte Huis, is het leuk om op een rijtje te hebben wat die Republikeinen in 1999 hadden te zeggen over Billy Clinton en zijn strapatsen.

De Guardian heeft ons een dienst bewezen door ze allemaal op een rijtje te zetten.

Vooral die twee draaitollen, Mitch McConnell en Lyndsey Graham, springen eruit, maar het is een lange, lange lijst. Vrijwel iedereen die er nu het zwijgen toe doet, had in 1999 een grote mond.

Het ging niet geweldig goed met de presidentscampagne van Elizabeth Warren. Althans, dat vond ik, maar zoals u weet vond ik altijd al dat Warren vooral senator moest blijven. Dat deed ze goed.

Ik denk dat ze nu een kolossale fout heeft gemaakt door te roepen om een impeachment van Trump. Politiek en strategisch gezien had ze beter haar mond kunnen houden.

Het gaat haar sputterende campagne verder ondermijnen.

Ik haal niet graag mijn gelijk – nou ja, dat moet je altijd even zeggen voordat je je gelijk haalt.

Toen drie weken geleden de samenvatting van het Mueller rapport verscheen, irriteerde mij de berichtgeving, ook in de NRC. Barr’s conclusies werden overgenomen, de kranten gingen mee met Trump dat er niets aan de hand was geweest en, mijn grootste ergernis, journalisten begonnen zichzelf as over het hoofd te strooien, zich te verontschuldigen voor hun ‘obsessie’ met Mueller.

Nu was het natuurlijk Trump zelf die geobsedeerd was, en, zoals we nu weten, om goede redenen. Voor de media was er helemaal geen reden om aan ‘zelfonderzoek’ te doen. Niet de media maar een aantal politici hadden al bij voorbaat aangenomen dat er inderdaad samenwerking met de Russen was (althans op een dieper niveau dat Mueller heeft kunnen aantonen, maar dat is al erg genoeg. Het waren politici en kortzichtige critici van Trump die hoopten de man via Mueller te kunnen kwijtraken.

Dat was altijd kortzichtig en onverstandig, zoals ik herhaaldelijk heb geschreven. Ik vond dat Speaker Pelosi heel verstandig was in het weglopen van impeachment avonturen. Ik pleitte voor geduld. Er zat nog meer in de pijplijn, we hadden enkel een samenvatting gezien.

Het is wel een interessant fenomeen dat zich voordeed, de ombudsman van de NRC schrijft er vandaag ook over. Te weinig slagen om de arm, concludeert hij.

Het fenomeen is verontrustend. Zowel de overdreven verwachtingen van het Mueller rapport als de eerste reacties op de voorspelbaar partijdige samenvatting waren nogal misplaatst. Als jongetjes van E5 speelde iedereen kluitjesvoetbal. Ineens lag de bal bij de Democraten, was Trump gered, bla bla.

Nu zwabbert het hele veld de andere kant op. Het zou een goede les moeten zijn over al te snel conclusies trekken, zowel ten negatieve als ten positieve. Het stukje dat ik toen schreef werd door de NRC niet geplaatst, sterker, ik kreeg een boutade over de toon van laatste waarschuwing. Volgens mij onterecht.

Jammer toch, de ombudsman had  zo’n opiniestuk mooi kunnen aanvoeren als het bewijs van de gebalanceerde berichtgeving over Trump en Mueller.

Ik vroeg om geduld en wie dat had, heeft aan het hele Mueller rapport meer dan aan alle instant analyses, inclusief die van de psycho zelf na de samenvatting van zijn jurist, die zich heeft vermomd als minister van Justitie.

Minister Barr heeft tot twee keer toe de vrijheid genomen om het Mueller rapport te spinnen ten gunste van zijn baas. Dat valt tegen voor wie dacht dat Barr een reputatie te verdedigen had, maar past helemaal in het patroon van het Trump-presidentschap dat elke reputatie besmeurt en van de Republikeinse Partij die zijn ziel en mores de afgelopen vijftig jaar heeft verloren.

Waar staan we dan? Een president die duidelijk open stond en tot op zekere hoogte gebruik heeft gemaakt van de invloed van een buitenlandse macht om gekozen te worden. Een president die gebruik maakte van illegaal verkregen materiaal om Clinton te ondermijnen – Mueller lijkt duidelijk te maken dat Trump op de hoogte was van de wikileaks conxie waarover we in het proces tegen Roger Stone meer zullen horen. Een president die zijn persoonlijke jurist opdracht gaf te liegen over zakelijke contacten met Rusland.

We hebben een president die overal consistent over gelogen heeft, die zijn macht, zowel de macht die voortvloeit uit de grondwet als de macht van zijn kleine vingertjes op twitter, consistent gebruikt heeft om zijn gedrag te verhullen en erger, zijn macht misbruikt heeft. Ik begrijp dat Mueller niet kon komen tot een aanklacht  – hoe strafbaar is het per twitter bedreigen van aangeklaagden of per twitter gratie in het vooruitzicht stellen? – maar het totale beeld is dat van een man zonder moreel kompas, inderdaad f**cked door wat Mueller heeft ontdekt.

Een president die een aantal keren behoed werd voor erger door zijn staf. Ze negeerden zijn opdrachten, logen niet (altijd) namens hem, vormden deels een institutioneel geweten. De arme Sessions (nou ja, hij had ook uit eigen beweging ontslag kunnen nemen) werd aan een touwtje gehouden en liet dat toe maar weerstond corruptie van zijn ambt. De uitzonderingen daarop komen nu ook bovendrijven: Sarah Sanders is niet houdbaar als pers chef. Ze liegt en Mueller bewijst het. Maar er blijven acolieten. Kellyann Conway, die elke morele afweging ver achter zich heeft gelaten, riep tegen de wind in dat het Mueller rapport Trump helemaal vrijspreekt. De enige voldoening is dat ze nooit meer een serieuze baan in Washington kan krijgen (hoewel, laat ik voorzichtig zijn, je weet maar nooit met Republikeinen). 

Dit is ook een president die zijn macht misbruikt op andere terreinen. Die een crisis fabriceert om zijn verkiezingscampagne te helpen. Die de door Billy misbruikte vrouwen gebruikte in zijn campagne tegen de Billy-enabler maar verrekt goed wist dat hij porno sterren en andere dames moest afbetalen om hun mond te laten houden. Een verwerpelijk individu.

Een president die consistent landsbelang ondergeschikt maakt aan eigenbelang, leider van een partij die consistent landsbelang ondergeschikt maakt aan eigenbelang. Die Amerikanen tegen elkaar opzet, niet in staat is – als hij dat al zou willen – de president te zijn van alle Amerikanen.

Mijn conclusie blijft hetzelfde. Als we Trump een abominabele president vonden voordat het Mueller rapport uitkwam dan is hij dat nog steeds. We hebben nu meer bewijsmateriaal dan tevoren maar het verandert die conclusie niet. Nog steeds vind ik dat de Democraten er onverstandig aan zouden doen om een impeachment procedure in gang te zetten die, geheel voorspelbaar, zal stuklopen op partijdige Republikeinen en Trump alleen maar zal steunen. Veel beter is het om in hearings te blijven graven, de delen van Mueller die we nog niet kennen boven water te halen en de strafonderzoeken die in New York lopen af te wachten.

In de tussentijd kan Trump enorme schade aanrichten, maar die schade wordt alleen maar groter als de Democraten zich laten verleiden om het moddergevecht met hem aan te gaan.

Geduld werd beloond door te wachten op het volledige Mueller rapport. Geduld wordt beloond door te wachten tot Trump zelfstandig in elkaar dondert. In het Witte Huis zit een maffia baas, moreel gecorrumpeerd, uit op eigenbelang, alles om hem heen besmeurend.  Deze man is daar gezet door de Amerikaanse kiezer. Die moet erover beslissen. Die moet zelf vaststellen hoe dom hij was.

En alle gezeur over de media die zich te veel focusten op het Mueller rapport: onzin. Dat is een spin van de Trumpistani die we niet mogen accepteren – nou ja, veel main stream media hebben zichzelf wat dat betreft al in de beklaagdenbank gezet. Dat was onverstandig en veel te snel. 

Je moet het de psycho nageven: hij heeft een goede gutfeeling over media. Volgens Daily Beast had hij vorig jaar al tegen zijn omgeving geroepen dat ze Fox News in de gaten moesten houden. Hij vertrouwde het niet. 

Zelf had ik ook al zo’n voorgevoel dat Fox aan het draaien was. Dat ze naast hun brown nosing groupies, Hannity en consorten, hun serieuze journalistieke kant weer eens wilden benadrukken. Het zijn van kritiekloze staatsomroep heeft commercieel zijn beperkingen.

Het was leuk om te zien dat de Democraten Fox probeerden buiten te sluiten, de enige niet Democraat, Bernie Sanders, had er geen moeite mee. Zijn redenering was dat als je Trump kiezers wilt bereiken je daar moet gaan waar ze zitten en is kijkend naar Fox. Zijn uur lang interview was een enorm succes, vooral toen de interviewers de zaal vroegen wie voor Medicare for All was en de hele zaal zijn hand opstak. Ook leuk: het gezeur over Sanders’ inkomen, dankzij een boek. Zijn reactie: vraag Trump volgende keer eens naar zijn inkomen.

Nu willen alle Democraten wel optreden in het Murdoch netwerk. 

Ik vermoed dat we de scheiding die zich de afgelopen maanden al aftekende – toen een commentator ronduit zei dat het onzin was dat er een nationale crisis aan de grens was – scherper zal worden. Entertainment in de vorm van domme napraters als Hannity en Dobbs, en echte journalisten op zondag en in news shows.

Ik moet zeggen dat Sanders een superbe voorstelling afleverde. Hij is de Democraat (nou ja, bijna Democraat) die het hardst tegen Trump tekeer durft te gaan en hij scoort ermee. Ik denk nog steeds dat hij als genomineerde ongeschikt is, maar hij effent het pad voor de anderen.  

Terry McAuliffe, voormalig gouverneur van Virginia, zal niet presidentskandidaat zijn. Hij geeft daarvoor allerlei hoogdravende redenen, maar een reden die hij niet noemt steekt eruit.

McAuliffe is een Clinton. Geen actieve politicus is nauwer verbonden met Bill en Hillary. Hij is het derde deel van een politiek trio. Na 2008 hadden we gehoopt van de Clintons af te zijn (persoonlijk hoopte ik dat al in januari 2001, na het verlies van Gore in de Clinton-erfenis en de schandalige gratieverklaringen door Billy). Hillary gaf ons in 2016 nog een reprise waarvoor zijzelf en het land stevig gestraft zijn.

McAuliffe weet verdraaid goed dat er geen enkele manier was om zich onder de mantel van de Clintons uit te wurmen.

Bij sommige afhakers denk je dat het jammer is, zoals burgemeester Garcetti van Los Angeles of senator Sherod Brown van Ohio. Bij McAuliffe denk je wat je denkt over de Clintons: good riddance, blij dat we je kwijt zijn.

Ik kijk nooit naar Jinek of naar Pauw en moest dus uit de column in de NRC horen hoe onze nationale uil, de omhooggevallen gymnasiast Baudet, zijn onfrisse ideeën – steeds minder fris naarmate hij meer praatjes krijgt – mocht rondstrooien op de publieke omroep.

Hoezo links kartel? Nergens krijgt Baudet meer ruimte dan bij BNN/VARA, nou ja, bij de ideologische vrienden van de Telegraaf omroep, WNL, lijkt het nog erger te zijn. Rick Nieman heeft zich, zo lees ik, overgegeven aan de Baudet-krachten. 

Ik begrijp nu dat volgens Dr. Baudet fascisme voortkomt uit communisme. Knap verhaal. En op de markt zie je niet meer dat je Nederlander bent. Het zou mij verbazen als een elitaire sukkel als Baudet ooit op de markt verschijnt maar dat terzijde. Misschien kan een serieuze journalist hem eens echt doorzagen over wat die Nederlandse identiteit nou is, wat ons nou zo speciaal en anders maakt, en, de cruciale vraag, wat ons verenigt. 

Wilders hoefde die vraag nooit te beantwoorden, hij kon rustig blijven roepen over groepen die ons Nederlanders bedreigden. Het lijkt erop dat Baudet daar ook mee weg gaat komen. Veel kiezers van Baudet dachten dat ze de platte haatzaaier die Wilders is hadden ingeruild voor iemand met een beter beargumenteerde en frissere boodschap.

De onwelriekendheid van Forum voor Democratie is moeilijk meer te verhullen nu ze de praatjes hebben die ze dankzij het meest stupide kiessysteem van Nederland hebben gekregen – die onzinnige Eerste Kamer. Praatjes die steeds ernstiger, steeds onfrisser worden. Het begon voor iedereen zichtbaar, maar voor menigeen onnavolgbaar, op de avond van de verkiezingen. Dankzij platforms als Jinek, Pauw en WNL zal het van kwaad naar erger gaan.