Ik weet ook niet waarmee Mueller uiteindelijk gaat komen. Trump evenmin maar hij weet tenminste waar de problemen zitten als hij de potentiële pijnpunten niet heeft weggedrukt uit zijn toch benauwde bewustzijn. Anders gezegd: de boef weet heel goed wat hij fout gedaan heeft en dus ook wat hij heeft moeten verbergen. En dus weet hij ook wat naar buiten kan komen.

Zijn tweets zijn voorspelbaar: iedere nieuwe aanklacht of achtergrondmemo van Mueller levert een bewijs op dat de president nergens bij betrokken is. Het is moeilijk vast te stellen of Trump dat werkelijk gelooft of dat hij zijn vaste strategie toepast om zijn achterban te vertellen wat ze moeten denken. Tot nu kon hij er steeds op rekenen dat zijn leugens, op welk terrein dan ook, door een kritiekloze achterban en een ruggengraatloze partij, zonder mitsen of maren werd geaccepteerd.

Dat de senaat, ook de Republikeinen en zelfs hielenlikkers als Lyndsey Graham, Trump en zijn neo-oorloghitsers Pompeo en Bolton afvielen in hun analyse van de betrokkenheid van Trumps grote vriend Mohammad bin Salman bij de moord op Khashoggi is in die context toch wel onthullend. Gecombineerd met alle deprimerende ervaringen sinds 9 november zal het Trump voer tot overdenken geven – als hij in staat is tot enige reflectie.

Een van de problemen die een nieuwe chefstaf zal moeten voorzien is dat het Mueller rapport zodanig van aard is dat de leugens van Trump zonneklaar worden onthuld. Hoe meer Trump liegt en duikt, hoe groter de mogelijke discrepantie met Muellers rapport kan worden. Of die hondentrouwe achterban dan nog blijft geloven, is maar zeer de vraag.

Een denkend politicus zou zich voorbereiden op slecht nieuws en alvast de toon zetten om straks te kunnen zeggen: niets nieuws in dat Mueller rapport, we hebben het allang erkend/toegegeven/gerechtvaardigd. Niets werkt beter voor een politicus onder vuur dan de underdog uithangen en dan straks triomfantelijk een overwinning verklaren waar er enkel sprake was van een gelijkspel of minder.

Trump kan dat niet. Hij moet in alles de grootste, de beste, de dikste, de slimste, het meest stabiele genie zijn. Het vooruitzicht om straks ook te boek te staan als de grootste leugenaar en de meest flagrante dief van het presidentschap moet op hem zo onwaarschijnlijk overkomen dat hij er gewoon van uitgaat dat het niet gaat gebeuren. Vergelijk het maar met Trumps liefde voor Kim en het idee dat hij iets heeft opgelost.

Mueller is al zover gevorderd dat hij Trump onaangename Kerstdagen zal bezorgen. Voor de rest van de wereld is het vooruitzicht van een waarlijk desastreus rapport hoopvol te noemen. Maar laten we niet dezelfde fout maken als Trump en de huid verkopen voordat de beer geschoten is. 

Op zich is het niet verrassend dat een president na twee afmattende jaren wat mensen om hem heen vervangt, werkend onder de fictieve veronderstelling dat wat er mis gaat niet aan hem maar aan zijn omgeving is te wijten. Normaliter gaat dat gepaard met wat beleefdheden over verleende diensten en over de eer gediend te hebben. Maar niets is normaal aan het presidentschap van Donald Trump en beleefdheid en fatsoen staan niet erg in aanzien. Sterker, de president is een notoire natrapper.

Mensen die met Trump omgaan doen dat zelden zonder schade. Alleen VN-ambassadeur Nikki Haley was zo slim om op tijd zelf ontslag te nemen voordat de president een vat vitriool over haar kon uitstorten. Anderen werden afgedankt per tweet of met een schop na. Volgens de president was zijn ex-minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson ‘zo dom als een rotsblok’ en ‘hartstikke lui’. Ex-minister van Justitie Jef Sessions, een van de eerste senatoren die Trump steunden, werd door de president eindeloos beledigd – ‘een domme zuiderling’ was nog het minste – voordat hij werd weggestuurd. Trump is bezig met zijn derde veiligheidsadviseur. De lijst van gevallen medewerkers is lang.

De meest recente verkiezingen hebben Trump gedeprimeerd. Al sinds 9 november zit hij in een funk, goed weergegeven in zijn houding bij de herdenking van het einde van de Eerste Wereldoorlog, toen de president erbij zat als een balorige tiener die niet eens de schijn wil ophouden dat hij er zin in heeft. Een narcist houdt niet van teleurstellingen. De grootste, beste, mooiste, slimste, woorden die Trump in de mond zijn bestorven, passen wat minder goed als het gaat om het grootste verlies aan Huiszetels sinds Watergate.

Vandaar een nieuwe ronde van ‘you’re fired’. Sessions werd er meteen uitgegooid, chefstaf John Kelly vertrekt nu eindelijk echt. Trump zou minister van Nationale Veiligheid Kirstjen Nielsen liefst vandaag nog afdanken. Minister van Defensie Jim Mattis, voor menigeen de enige stabiele man in de buitenlanddriehoek, heeft een moeizame relatie met zijn baas en zal waarschijnlijk vertrekken. Minister van Binnenlandse Zaken Zinke wordt de vierde of vijfde minister die af moet treden wegens onethisch gedrag, zoal niet ronduit corruptie.

De vraag is wie nog voor Trump wil werken, afgezien van Fox-news medewerkers. De nieuwe benoemingen zullen laten zien dat Trump zich nog meer omringt met vriendelijk gezinden. Dat deed hij al met minister Pompeo, die afgelopen week een inhoudelijk absurde America First speech hield, en met veiligheidsadviseur John Bolton, de architect van de economische oorlog met Iran.

Chefstaf John Kelly wordt mogelijk vervangen door Nick Ayers, nu chefstaf van vicepresident Mike Pence, een jonge en intens ambitieuze politieke houwdegen. Hij zou de steun van hebben van dochter Ivanka Trump en haar man Jared Kushner, maar gezien Kushners kleffe relatie met de moordenaars van de journalist Khashoggi is die aanbeveling misschien niet de beste. En hoewel hij tot nog toe hondsloyaal was, heeft Pence zijn eigen agenda. Wil Trump een Pence-handlanger in zijn kantoor?

Voor de open VN-post wordt Heather Nauert, een Fox-news presentatrice, voorgedragen. Het staatsnieuwsbureau is een vaste leverancier van Trump-acolieten. Trumps economisch adviseur komt daar al vandaan en zijn nieuwe VN-ambassadeur is vooral bekend als geopinieerd Fox-medewerker. Ik vermoed dat ook perschef Sarah Huckabee Sanders vertrekt. Ze moet inmiddels nachtmerries hebben van de leugens die ze namens haar baas heeft opgediend. De journalisten vertrouwen haar niet.

De voordracht van William Barr als minister van Justitie onderkent dat Trumps invaller voor die post het ontslag van Jeff Sessions, de niet gekwalificeerde Matthew Whitaker, niet houdbaar was. Barr was eerder minister van Justitie en er valt weinig tegen zijn geschiktheid in te brengen. Zijn opinies over de reikwijdte van de uitvoerende macht en over het ontslag van FBI-directeur Comey zetten hem dichter bij Trump dan bij zijn toenmalige baas, de net overleden president George H.W. Bush. Trump hoopt dat Barr het Mueller-onderzoek kan frustreren maar het lijkt erop dat Mueller al zover is gevorderd dat dat niet meer mogelijk is. Trump maakt zich er grote zorgen over en gegeven wat Mueller al heeft opgedoken, lijkt dat volkomen terecht. William Barr is echter niet iemand die zijn reputatie op het spel zal zetten om Trump te redden. Trump heeft steeds minder reden om rustig te slapen – als de midden in de nacht tweetende president dat al deed.

Volop onrust en beweging dus in Trumps Witte Huis. De president lijkt zich voor te bereiden op een tweede helft van zijn termijn die nog confronterender zal zijn dan wat we al zagen. Dat moeten wij ook maar doen. Een president in het nauw maakt rare sprongen.

Edward Luce maakt in zijn column in de FT vrijdag (helaas alleen voor abonnees) gehakt van het nationalisme dat de Amerikaanse regering heeft bevangen (en wordt geïmiteerd door Brexiters, Baudet en andere dommeriken). In Brussel betoogde minister Pompeo van Buitenlandse Zaken dat America First prima beleid was om de macht van bureaucratieën zoals IMF, Wereldbank, VN etc te ondermijnen. Ieder land moest dat doen, vond hij.

In ieder voor zich optreden moeten de landen zich verenigen om de wereldorde die hen verenigt onderste boven te gooien. Als u begrijpt wat dat betekent, bent u verder dan zijn gehoor in Brussel, dat in ijzige stilte Pompeo aanhoorde.

Het was ook een raar verhaal. Maar heel Trumpiaans. Kort samengevat: Amerika raadt ieder land aan zijn eigen belang te volgen en gaat ervan uit dat het in ieders belang is om Amerika te volgen. America First betekent America über Alles.

In de praktijk betekent het America Alone. Wat vooral verrast is dat iemand als Pompeo zich niet realiseert dat het altijd in het Amerikaanse belang was om internationale organisaties op te tuigen en te ondersteunen. Maar al te vaak deden die organisaties was Amerika voor ogen had en in alle gevallen dienden ze Amerikaanse belangen. Als dat niet zo was, en soms moest een president voor de show zijn kont tegen de krib gooien – ik denk aan Reagan die zich tegen het Law of the Sea verdrag keerde -, dan kon Amerika dat luidkeels roepen en vervolgens overgaan tot de orde van de dag.

Ik kan me niet voorstellen dat Pompeo dat niet begrijpt. Dat zijn baas met zijn beperkte hersencapaciteit als stabile genius er niet bij kon, soit. Maar Pompeo weet beter. De vraag is waarom hij zo’n toespraak houdt. Nodig was het niet. Hij had ook strategischer kunnen zijn, en helemaal taktischer – zeker als je bij je bondgenoten in Brussel bent.

Ik vermoed dat het aangeeft dat we een rumoerige twee jaar tegemoet gaan. Binnenlands is dat gegarandeerd maar ik denk dat een door zijn narcisme en door rechtszaken gehandicapte Trump nog rare sprongen kon maken.

Mijn gutfeeling is niet zo goed ontwikkeld als dat van de onderbuikexpert in het Witte Huis, maar het vertelt me dat president Macron afgelopen week zijn politieke doodvonnis heeft getekend.

Door in te gaan op de eisen van de relschoppers zette hij zichzelf op een glijbaan die alleen maar tot meer concessies kan lijden.

Het doet niets voor de problemen, het doet alles om de gele hesjes, inclusief de relschoppers, energie te geven om door te gaan.

Wat dan wel? Tja, ik ben niet voor dat belangrijke ambt gekozen, maar ik zou stevig hebben vastgehouden aan mijn beleid, een behoorlijke toespraak hebben gehouden en keihard zijn opgetreden tegen de onruststokers. Ik denk dat Macron door zijn concessies gedoemd is.

Er zijn goede en slechte momenten om dood te gaan. George H.W. Bush had geluk.

De lof voor de 41ste president was deels terecht, deels totaal over the top. Het leek alsof een heilige ons had verlaten. Zo was het niet. Bush kon net zo opportunistisch zijn als de volgende politicus en de campagne van 1988 was ongekend smerig.

Maar in het tijdperk van de hork die nu president is, werd Bush een mooie afgeleide om te onderstrepen hoe een wel respectabel president zich gedraagt. Het schijnt dat de psycho alleen naar de begrafenis wilde komen als er niet tegen hem geageerd werd (of misschien beloofden de Bushes dat ook zonder dat Trump het vroeg).

Maar de wraak van de familie Bush was zoet. Elke spreker die Bush 41 ophemelde, onderstreepte het contrast met de hork. Het was subtieler dan de anti-Trump tirades tijdens de begrafenis van John McCain. De combinatie van beide laat zien hoe groot de behoefte is aan een persoon met normen, met presidentieel karakter – nou ja, buiten de Republikeinse Partij die tussen alle lof voor Bush door gewoon bleef doen wat ze al twee jaar doet, hem onvoorwaardelijk steunen.

De hork droeg er zelf aan bij door van zijn oud-collega’s alleen Barack Obama en Michelle te begroeten. Elementair fatsoen ontbreekt. 

Nee, George H.W. Bush gaat niet oprukken tot een van de ‘greatest’ zoals kleine Bush suggereerde. Maar het lijdt geen twijfel dat hij Trump ver achter zich zal laten – maar dat gold voor alle aanwezige oud presidenten.

Ik lees vandaag dat Deval Patrick besloten heeft niet kandidaat te zijn voor de Democratische nominatie in 2020.

Patrick who?, zult u zeggen.

Deval was twee termijn gouverneur van Massachusetts, tamelijk succesvol. Daarvoor en daarna zat hij in zaken. Hij ging werken in de financiële industrie, onder andere bij Bain Capital, de organisatie waar Mitt Romney in de jaren tachtig en negentig goed verdiende. Hij is goed bevriend met Obama.

Normaliter zou iemand met Patricks achtergrond vanzelfsprekend in aanmerking komen als mogelijke kandidaat. Niettemin doet hij er verstandig aan om zich terug te trekken, een voorbeeld dat veel mogelijke kandidaten zouden moeten volgen.

De vraag is wel wat voor Patrick de doorslag heeft gegeven. Ik vermoed een combinatie van factoren. De eerste is dat er zoveel Democraten staan te trappelen dat de kans om je te onderscheiden beperkt is. Vervolgens de link met Bain Capital. In het huidige klimaat, kritisch over Wall Street, inkomensongelijkheid en de financiële wereld, helpt dat niet.

Wat we niet zullen horen maar wat ongetwijfeld een rol heeft gespeeld is dat in 2020 een zwarte kandidaat een inherent probleem heeft. Ja, ik weet het, dat mag je niet zeggen, maar dat betekent nog niet dat het niet zo is. 

Een groot deel van het Amerikaanse kiezersvolk is zodanig racistisch, of in elk geval bereid het racisme van Trump en kornuiten te accepteren, dat het direct kiezersproblemen oplevert. De verkiezingen in Florida en Georgia lieten daar wat van zien.

Verder was Barack Obama inderdaad historisch in zijn overwinning maar zijn presidentschap heeft het racisme in Amerika niet verkleind maar vergroot, of in elk geval de zorgvuldig opgeborgen vooroordelen weer naar buiten gebracht. Dat is deels de schuld van de zielloze, ruggengraatloze Republikeinen, deels van de onversneden racistische Trump. Maar ik vermoed ook dat het land de eerste zwarte president moet verwerken op een manier die wat langer gaat duren dan de vier jaar tussen 2016 en 2020.

De Democraten moeten ook oppassen dat ze in 2020 niet verstrikt raken in een narratief waarin ze opnieuw als de partij van minderheden worden weggezet, worden opgehangen aan identiteit. Dat risico lopen ze ook met andere kandidaten, Kamala Harris voorop.

Om vele van de bovenstaande redenen (en nog een paar die met zijn persoon hebben te maken) denk ik ook dat Cory Brooker, senator van New Jersey, geen kans heeft. Maar Brooker is ambitieus en onwillig om zich bij die argumenten neer te leggen. Hij zal er wel voor gaan maar hij wordt, voorspel ik, niet de genomineerde.

Deval Patrick zet een goed voorbeeld. Op tijd uitstappen. Ik schreef gisteren al over het roedel aan bejaarden dat op moet donderen, Joe Biden voorop. Ook anderen die geen kans hebben moeten zich op tijd terugtrekken – ik denk aan de ook bejaarde Elizabeth Warren, van wie ik nog steeds denk dat ze als senator beter en belangrijker is dan als mislukte presidentskandidaat.

De showboat Michael Avernatti, de advocaat van Stormy Daniels, heb ik nooit serieus genomen. Na aanklachten wegens domestic violence heeft hij nu aangekondigd niet kandidaat te zijn. Het maakt geen verschil, maar het ruimt lekker op.

Oud vicepresident Joe Biden verkondigde vandaag dat hij van alle vijfenveertig Democraten die nadenken of ze in 2020 tegen Trump aan willen treden ‘de meest gekwalificeerde is’.

Funny, hoe dit werkt. Door deze op de borst klopperij laat Joe zien dat hij juist niet  geschikt is. Ik heb geen idee waarom hij het op dit moment nodig vindt dit te roepen, maar het doet me denken aan de slechtste ‘ik heb nooit iets geleerd van eerdere fouten’ van Hillary Clinton. Wil hij als zwaargewicht iedereen die minder lang heeft meegedraaid (en dat zijn de meeste niet bejaarden) wegjagen? Alsof dat Hillary iets heeft opgeleverd.

In 2016 werkte dat. In 2020 zal het een drama opleveren.

Wat is dan zijn overweging? Hij gaf toe dat hij ‘gaffe prone’ is, bekend staat om domme acties. En ja, ik ben nog niet zo oud als Biden maar ik herinner me hoe hij in 1988 zichzelf buitenspel zette door in zijn toespraken zonder attributie materiaal overnam van Robert Kennedy, Hubert Humphrey en Neil Kinnock. In het laatste geval presenteerde Biden zichzelf als zoon van een mijnwerker…

Voor meer gaffes, klik hier en hier.

Meer substantieel: hij maakte een zootje van de Anita Hill hearings in 1992.

Andere redenen waarom hij in 2020 vooral campagne moet voeren voor iemand anders:

hij is oud.

hij is oud.

hij is stokoud.

hij heeft nog nooit een origineel idee gehad.

Ik mag Joe wel. Als hij in 2016 de kandidaat was geweest, had hij gewonnen. Niet dat we dan vandaag erg gelukkig zouden zijn, maar toch. Joe is een goeie vent. Leuk om een biertje mee te drinken. Leuk om hem te horen zwetsen over zijn kwaliteiten. 

Maar daar moet het blij blijven.

Donald Trump is een hork, zonder visie voor een langere termijn rol van de VS in de wereld. Er is echter één terrein waarop zijn internationaal beleid het probleem juist analyseert en een soort van antwoord formuleert en dat is de relatie van de wereld met China. Meer dan zijn voorgangers heeft Trump hier de stier bij de horens gepakt en Xi, de steeds dominantere leider van China, uitgedaagd.

De deal die vorige week in Argentinië werd gesloten is, zo begrijp ik uit de meeste analyses, de beste die op dit moment mogelijk is. Dat wil zeggen dat de importheffingen die de VS wilde gaan heffen 90 dagen worden uitgesteld en China de sojabonen opkoopt waar de boeren in Trumpistan mee zitten opgescheept. Voor de rest is niet helemaal duidelijk wat de deal is, aangezien beide partijen hem anders invullen. Dit is de manier waarop afspraken worden gemaakt in het Trump-tijdperk: niet in een uitgedokterde verklaring maar in een soort snel opgeschreven paragraaf die vervolgens alle kanten op waaiert.

De doelstelling van de VS lijkt te zijn dat China zijn top down systeem verandert en allerlei aanpassingen maakt die het voor de rest van de wereld gemakkelijker maken om er te opereren. De doelstelling van China is te voorkomen dat Trump via importheffingen de Chinese economie een zetje geeft richting minder groei. Wat ze in Argentinië besloten is om de kat uit de boom te kijken. Er is weinig kans dat China doet wat de VS wil, China kan rustig wachten of het Mueller- onderzoek de positie van de hork kan verzwakken. In maart ziet Xi wel weer verder.

Het is moeilijk in te zien hoe dit een overwinning van de een of de ander betekent. Een analyse in de Financial Times merkte terecht op dat Trump enige verbale concessies kreeg van de Chinezen zonder dat hij daar zelf iets voor hoefde op te geven (behalve uitstel van heffingen die Amerika zelf ook problemen zouden opleveren). Maar de kop van het artikel ‘Concessies van Xi laten zien dat Trump alle troefkaarten bezit in het handelsdispuut’ lijkt me wat al te veel eer.

Ik ga hier niet op de details in maar het lijkt me dat het China-beleid het enige terrein is waarop de regering-Trump een min of meer doordachte strategie voert. Xi dwarszitten op economisch terrein is minder gevaarlijk dan de confrontatie opzoeken op militair terrein – al zal die confrontatie onvermijdelijk zijn, op termijn. De recente verkiezingsuitslag in Taiwan is een klaroenstoot voor komende problemen.

Door zijn handelsbeleid heeft Trump het Xi moeilijk gemaakt. Dat lijkt me zo gek nog niet. De vraag is wat er gebeurt als China echt in de economische probleemzone komt, maar als de Trump-troepen denken dat de VS beter met een economische crisis om kan gaan dan China dan kunnen ze wel eens gelijk hebben (hoewel beider optreden in 2008 aanleiding zou kunnen zijn om het omgekeerde te betogen). Maar Xi, steeds autoritairder, moet bij economische onrust steeds harder aan de teugels gaan hangen. Gewoon, problemen voor hem veroorzaken, is niet per se de slechtste strategie. Het is het soort beleid dat neocon John Bolton voorstaat.

Ondertussen heeft Trump het belangrijkste middel dat de VS klaar had liggen om China dwars te zitten afgewezen. Het Trans Pacific Pact dat twaalf landen, aanvankelijk inclusief de VS maar zonder China, verbond in een multilateraal akkoord was effectiever dan de puur op transactie gerichte president ooit besefte. Ik heb het al eerder gezegd, mijn vermoeden is dat de VS daar nog op terug gaat komen.

Voorlopig mag je het eens zijn met het hoofdartikel in de Financial Times dat betoogt dat het goed is dat er nu een pauze is ingelast. Tegelijkertijd stelt de krant vast dat de kans dat Beijing zijn modus operandi gaat veranderen bijzonder klein is, simpelweg omdat het het Chinese systeem zou ondermijnen.

Bij alle tegenvallers van de afgelopen weken was het pauze-akkoordje in Argentinië ontegenzeggelijk een succes voor Trump. Minder dan hij claimde, meer dan wat had kunnen gebeuren, namelijk geen akkoord.

U herinnert zich misschien dat ik Beto O’Rourke, de man die in de buurt kwam van Ted Cruz in de senaatsrace in Texas, adviseerde om het pad te volgen van Abraham Lincoln.

Ik ben niet de enige die deze parallel ziet (allicht niet). Klik hier voor een gelijksoortig verhaal in de Politico van vandaag.

Dat beeld van Poetin high fiving met de Mohammad bin Salman is de belangrijkste boodschap van de G-20 bijeenkomst in Argentinië.

Moordenaars onder elkaar. Een high five voor autoritaire leiders. Dit is de wereld die Donald Trump heeft geschapen. 

Macron, May, Rutte: allemaal gingen ze keurig door de pomp voor de Saoedische bendeleider. Hij stond op de groepsfoto aan de zijkant, maar zijn grijns vertelde wat we moesten weten: hij kon er zeker van zijn dat hij wegkwam met zijn moorddadig optreden.

Voor Trump die dit alles mogelijk maakt, zou het een raar beeld geweest zijn – als hij enig idee had van wat er omgaat buiten zijn gut.

Ministers Pompeo en Mattis hadden afgelopen week nog de wrede oorlog die Saoedi Arabië voert in Jemen verdedigd. Moest om Iran in te tomen. Dat was ook het enige argument dat Trump, via Irak-succesnummer John Bolton, kon bedenken: we hebben deze moordenaars nodig om Iran in te tomen.

Tja, Iran heeft Assad in Syrië de overwinning gegeven en daarmee zijn positie behoorlijk versterkt. Zonder Rusland was dat niet mogelijk geweest. Oftewel, Rusland en Iran spelen in dezelfde wedstrijd, al valt hun teamspirit te betwijfelen. Maar waar speelt Saoedi Arabië?

De high five bewees dat Amerika aan de zijlijn staat. Saoedi Arabië doet wat het wil, Rusland speelt iedereen tegen elkaar uit, en de strategische partner  van Israël en Amerika blijkt in Poetin zijn grootste vriend te hebben gevonden.

De high five ging dan ook vooral over de overwinning van de autoritaire leiders op de slappe democratische hap van het westen, leiderloos zonder Amerikaanse president.