Andrew Cuomo, gouverneur van New York, is het niet eens met Andrew Cuomo, gouverneur van New York. Tijdens een ceremonie zei Cuomo, een Democraat met progressieve aanvechtingen, dat Amerika nooit zo ‘great’ was, de het land pas ‘greatness’ zal bereiken als elke Amerikaan ‘is fully engaged’. De luisteraars hielden hun adem in. Sommige applaudisseerden. Cuomo’s hulptroepen schrokken zich een hoedje en deden na de toespraak hun best om duidelijk te maken dat hij het niet zo bedoelde, dat Amerika nu al great was, bla bla bla.
Het is een spektakel dat je de moed in de schoenen doet zinken. Hoe kun je zo stom zijn? Waarom ga je in vredesnaam een pissing match aan met een president die meent dat Amerika wel degelijk ooit great was en met die kreet de verkiezingen won? Een president die betoogt, en daarvoor de handen op elkaar krijgt, dat progressieven zoals Cuomo en zijn Democraten het land naar de Filistijnen hebben geholpen. En dat alleen hij en zijn kornuiten het land weer fantastisch maken. Welke kortzichtigheid verleidde Cuomo om de goot in te gaan met de bullebak Washington? Vechten met een zwijn, in diens modderbad, leidt er vooral toe dat je onder de modder komt te zitten. En het echte zwijn wint altijd.
Het probleem is natuurlijk dat Cuomo gelijk heeft. Een land dat zichzelf half verwoestte in strijd over slavernij, dat honderd jaar na afschaffing daarvan een immoreel segregatiesysteem in stand hield; een land dat ook in de tijd die de nostalgische zwijmelaars het hoogtepunt achten, de jaren vijftig, nog diepe armoede kende en zwarten, homo’s en vrouwen als tweederangs burgers behandelde; een land dat de vrijheid van het westen redde maar niet in staat was, en is, de vrijheidswens van onderdrukte landen te herkennen en in zijn agressief activisme immense schade heeft aangericht; een land waar routinematig tientallen mensen overhoop worden geschoten, dat nog steeds diepe armoede, structurele achterstand en immense ongelijkheid kent; een land dat een gemene bullebak met abjecte ideeën tot president kiest; hoe kan dat land zichzelf als great zien? Was het ooit great? Een deel van de Amerikanen kan misschien dat gevoel hebben, maar het is het soort van greatness dat blind maakt voor de minder goede kanten van hun land. Dat een dergelijke discussie gevoerd wordt, dat deze woorden gebruikt worden, geeft al aan dat Amerika verslaafd is aan zijn oogkleppen, niet in staat is zichzelf te relativeren.
Trump is een geniaal product van dat Amerika. Zijn slogan was buitengewoon effectief. Make America Great Again had en heeft alles om politieke tegenstanders op het verkeerde been te zetten, uit te lokken en af te poeieren. Het impliceert dat er iets goed fout is gegaan, dat het paradijs dat er ooit was, is verloren, en dat daar schuldigen voor zijn, dat het opzettelijk is gesaboteerd. Het impliceert dat er veel werk verricht moet worden om die ideale toestand terug te brengen en dat hij, de man met de slogan, de enige is die dat kan. En dat je, als je er anders over denkt, je deel bent van het probleem.
Cuomo is een kluns, maar voor wie het wil zien ligt in zijn hulpeloze gerommel een diepere les, ook voor Europa. Het ligt de vinger op het probleem van politieke campagnes in een tijd van slogans, social media en alles versimplificerende populisten. Als je het gevecht aangaat op de termen van je tegenstander, dan heb je al half verloren. Dat is de reden dat veel politici in Europa die half meegaan met de populistische kretologie, die zich hun probleemstelling en terminologie laten opdringen, gedoemd zijn door diezelfde populisten te worden ingemaakt.
Zo lang progressieven als Cuomo, maar ook Europese sociaal democraten en andere welmenende politici, zich laten trollen door hun schaamteloze tegenstanders, zo lang zullen ze zichzelf op een achterstand zetten. Ze zullen het gevecht moeten verplaatsten naar een terrein dat in hun voordeel is, een alternatief beleid bijvoorbeeld, met een vergezicht dat op eigen kracht appelleert. Zodat je de trollen kunt negeren in plaats van hun spel te spelen.
