Niemand kon verrast zijn. Rutte zat deze week wat te monkelen over hoe moeilijk hij het vindt om twee miljard per jaar weg te geven aan aandeelhouders, alsof hij het niet zelf bedacht had.

Maar de redding is nabij. Opnieuw redt D66, opnieuw redt Alexander Pechtold, Rutte van zijn problemen. Afspraak is afspraak, ook als het een domme afspraak is. Voortschrijdend inzicht, vaak gebruikt om beloftes te dumpen, geldt ineens niet meer.

D66 heeft geen partijraad of wat voor systeem voor leden dan ook om op ad hoc basis beleid te beoordelen. Dat bleek in het verleden gemakkelijk, staat de leiders toe om gewoon te doen waar ze trek in hebben. D66 leden vinden het niet erg, de congressen zijn gezellig.

Rutte heeft wat beloofd aan Unilever. Staat voor lul als hij die belofte niet kan hardmaken.
Denkt u nu echt dat Unilever voor Londen zal kiezen als we niet die 2 miljard aan dividendbelasting uit het raam kieperen? Natuurlijk niet, maar het verklaart waarom Rutte zo hardnekkig deze omgekeerde Robin Hood actie verdedigt.

Tegelijkertijd is het onbegrijpelijk hoe de andere regeringspartners, en dan vooral Christen Unie en D66, hierin mee kunnen gaan. Eindeloos bezuinigen en dan 2 miljard weggeven? Het valt niet te verdedigen.

We kunnen alleen maar hopen dat de kiezers dit optreden niet zullen vergeten – van de leden van D66 hoef je niets te verwachten, die doen altijd braaf wat de baas wil (zie Kunduz 1 en Kunduz 2). Helaas, als de kiezers er aan te pas komen is het al te laat.

‘Lock her up’ was in 2016 de meest gehoorde kreet in de Trump campagne. De president mag de menigte er nog steeds mee opjutten. Niemand kan de ironie ontgaan van Trumps greatest hit nu de mensen die met hem samenwerkten de gevangenis in draaien. Niet de daden op zich zijn schokkend – belastingontduiking, liegen tegen banken, het soort van dingen waar de mensen in de Trump wereld rijk mee werden – maar het complex van wetteloosheid, van wie doet mij wat en in het geval Cohen, de ondermijning van het democratische politieke proces.

Voorlopig lijkt het onwaarschijnlijk dat Trump zelf aangeklaagd zal worden – niet omdat er geen gedrag is dat dit verdient (hij heeft opdracht gegeven tot een federaal misdrijf), maar omdat presidenten daar meestal van worden gevrijwaard. Een impeachment is nog steeds onwaarschijnlijk en, moet ik herhalen, ook nog steeds onverstandig. Wacht rustig af, zou ik de Democraten adviseren: het is de eerste keer dat Trump en zijn directe omgeving aantoonbaar betrokken zijn bij illegaal gedrag en het zou verrassend zijn als het de laatste keer was.

Wat ondertussen wel duidelijk is, en waarschijnlijk zal speciale aanklager Mueller daar nog aan toevoegen, is dat de verkiezingen van 2016 gecorrumpeerd waren. Als Stormy Daniels haar burgerplicht had gedaan in plaats van achter het grote geld aan te rennen, dan was de pussygraber waarschijnlijk niet gekozen. De combinatie van Comey, Poetin en Trump leugens kunnen alleen maar tot de conclusie leiden dat de regering die er nu zit, niet legitiem is gekozen. Dat de anderhalf jaar van destructie die ze ondernomen hebben, de grootscheepse vervuiling van civic society door een psychopaat, dat dit allemaal niet had gemogen. Ook niet nodig geweest als Hillary Clinton niet een zo oneindig slechte kandidaat was geweest, maar dat terzijde. Het betekent overigens ook dat de verkiezingen van de kwezel vicepresident Mike Pence niet legitiem was. Levert nog een leuke puzzel op als dit Trump de kop kost.

De politieke consequenties zijn in dit stadium nog niet te overzien. Trump kiezers zijn bereid om werkelijk alles te accepteren van hun man. Republikeinen in het Congres (er werd gisteren opnieuw een afgevaardigde in staat van beschuldiging gesteld) lopen braaf achter hun ethisch gehandicapte baasje aan. Het enige dat je ervan kunt zeggen, is dat de kansen op winst van de Democraten in november steeds groter worden.

Dit is enkel het einde van het begin. Mueller heeft een hand gehad in de Manafort veroordeling maar die gaat in dit stadium Trump niet aan, al onderstreept het nog eens dat hij zich heeft omringd met gure types. Het gaat spannend worden. De psycho zelf is er zenuwachtig onder, een aangenaam spektakel. Wat een narcist gaat doen als zijn wereldje in elkaar dondert, kunnen we niet voorzien. Gratie rondstrooien? Hij zou er mee weg kunnen komen, maar ik vermoed dat er om de hoek weer nieuwe problemen liggen.

Trump (en de wereld) was tot nu extreem gelukkig dat er geen serieuze crisis is opgetreden. Misschien blijft dat zo, misschien niet. Onder alle omstandigheden lijkt een ineenschrompelen van Donald J. Trump nu een onafwendbare ontwikkeling.

Terug naar een presidentschap zonder legitimiteit. Het is nooit eerder vertoond, althans niet in deze vorm (1876 kwam in de buurt). Je kunt de uitslag van verkiezingen niet terugdraaien. Vandaar dat de enige democratische remedie het veroveren van het congres is, zodat de daden van deze bende kunnen worden gestopt. Het is niet veel, zeker niet nu veel mensen terecht het gevoel kunnen hebben dat ze bedrogen zijn: de kiezers omdat de uitslag in 2016 niet deugde, de Trumpistan fanclub omdat hun leider een mislukking blijkt te zijn.

Al met al onderstreept het een ontwikkeling die voor de lang termijn niet leidt tot optimisme: Amerika is een bananenrepubliek, een derde wereldland met derde wereldvoorzieningen, een voorbeeld van falende democratie in plaats van de shining city on the hill. De wereld moet er rekening mee houden dat Amerika zoals we het kenden, of zoals we dachten het te kennen, nooit meer terug zal komen.

Zaterdag zag ik in Pathé de Munt de film Crazy Rich Asians, in de media die ik lees de meest besproken film van het moment. De bijna volle zaal was voor ongeveer de helft gevuld met Aziaten, van wie mijn Chinees-Amerikaanse echtgenote er een was. Zij had me meegesleept, zoals ik denk dat een flink aantal mensen die avond gezelschap vormde voor kijkers van Aziatische afkomst.

De film is een rom com, een genre dat blijkbaar nooit verveelt. Boy meets girl, allerlei obstakels doemen op en de film eindigt met boy en girl die nog lang en gelukkig samenleven. Denk When Harry meets Sally, Sleepless in Seattle of Have I got mail for you. Ik sta niet boven dit soort films, dat kan ik ook moeilijk claimen: ik heb ze gezien, zij het meestal op televisie. Laat ik het maar bekennen: Pretty Woman spreekt me nog steeds aan. Alles was aanwezig. De cliché homo die een tussenrol vervult. De maffe vriendin met down to earth adviezen. Een eind scène in een vliegtuig die veel weghad van het einde van Crocodile Dundee, op het perron van de subway. Onthutsend zwak, eerlijk gezegd. Ik kom er nog op terug, dat einde.

Dat was niet de reden voor alle publiciteit. Primair ging die over de blijkbaar belangrijke vaststelling dat de hele cast bestond uit Aziaten (nou ja, afgezien van twee suckers waarmee de film opent en die dan ook hun bekomst kregen). Nooit eerder gebeurd, schijnt het. Scarlett Johansson kreeg een hoop shit over zich heen toen ze een geisha speelde. Laat ik hier niet in de diepe krochten van cultural appropriation duiken, dat is iets voor een andere keer. Overigens begint, onvermijdelijk, het gezeur alweer rondom deze cast: Singapore heeft ook andere etniciteiten dan alleen Chinees. Die zie je niet. Inderdaad. Het ging over de Chinese gemeenschap in Singapore die waarschijnlijk aan heel wat touwtjes trekt en daardoor filty rich is.

Allemaal Aziaten dus. Het viel me niet bijzonder op, de film ging uiteindelijk over allemaal Aziaten. Hij speelt grotendeels in Singapore en je vraag je af hoeveel die semi-autoritaire stadsstaat heeft betaald voor deze publiciteit. Ik was blij dat we de late voorstelling hadden genomen want de food markets in Singapore zien er, inderdaad, geweldig uit. Gelukkig hadden we al gegeten. Mijn vrouw verzekerde me dat alleen het eten al een stop in Singapore rechtvaardigde op de wereldreis die we ooit gaan ondernemen. Verderop in de film maakt de familie van de manlijke hoofdpersoon, een superrijke onroerendgoed boer, samen dumplings.

Boy en girl gaan naar Singapore voor een bruiloft en om haar voor te stellen aan de familie (na een jaar daten weet de girl niet dat de boy een miljardenfamilie vertegenwoordigt, maar goed, de suspension of disbelief is een voorwaarde om dit soort films te genieten). Die rijke toplaag in Singapore is ‘niet enkel rijk’ zoals een hoofdpersoon zegt maar ‘crazy rich’. De bachelor parties, de bruiloft, het dagelijks leven laten dat zien. Het leukst is de familie van girls vriendin, zo’n weird type dat ook nodig is in deze films (denk Four Weddings and a Funeral en Notting Hill). Het interieur van hun huis is geïnspireerd ‘op Versailles en de badkamer van Donald Trump’. Als de kinderen hun bordje niet leegeten zegt de over the top vader: denk aan de kindertjes in Amerika die honger lijden. Best wel leuk eigenlijk.

De hele film zit vol inside Aziatische grapjes – de zaal herkende ze, ik hobbelde er als buitenstaander, zij het een met meer dan dertig jaar ervaring, soms achteraan. Girl wordt buitengesloten door matriarch en kloten behandeld door de bitches die in Singapore uit zijn op de boy, erfgenaam van het familiekapitaal. Girl, zelf professor economie in New York, besluit dat ze haar kloten kunnen kussen (excusez dit foute beeld) en vertrekt. Scene in vliegtuig, hereniging, klassiek einde rom com.

De film heeft een onderliggend thema dat bekend klinkt. De op familie en bredere verplichtingen gerichte Chinese mentaliteit tegenover de Amerikaanse houding gericht op persoonlijk geluk. De matriarch heeft het er geregeld over en is zelf een voorbeeld van het opgeven van ambities ten bate van de familie. De girl heeft haar eigen loyaliteit aan haar moeder maar de tegenstelling is duidelijk. Zeer herkenbaar, kan ik zeggen. Chinese families houden wel van guilt trips voor hun kinderen. Kinderen zorgen voor hun ouders, zo was het in de old country, zo is het in de VS en elders. Wie dat niet doet, stelt zichzelf buiten de morele orde.

Voor mij zakte het hele geval door het ijs in de laatste scènes. Boy en girl worden op het dakterras van zo’n Singapore toren in een extravagante party ontvangen door de hele club mensen die de girl nou juist achter zich gelaten had. Iedereen is vrolijk, iedereen lacht alsof er niets is gebeurd. Girl oogt happy, omringd door die crazy rich Asians en de bitches die haar tot het diepst toe beledigd hebben. Het haalde de hele film onderuit. Vreemd, ik snapte het niet maar ik ben dan ook geen Aziaat, laat staan een crazy rich Aziaat.

Het is gemakkelijk te begrijpen waarom Stef Blok overleeft als minister, waarom zijn collega’s, tuttuttend en hoofdschuddend, zich niettemin achter hem scharen. Ze willen hun kabinet redden. Ze willen de VVD, partij van falende ministers, een nieuwe blamage besparen. Ze willen de grote wegpoetser, Rutte zelf, in het zadel houden.

Minder gemakkelijk te begrijpen is hoe Stef Blok, ooit een nuchtere, can do achtige minister van invalbeurten, een man op wie je kon vertrouwen in moeilijke omstandigheden, een man van integriteit zij het niet van grote intellectuele kracht, hoe deze man, die in 2004 de naamgevend auteur was van een rapport over de tamelijk succesvolle integratie in Nederland van etnische nieuwkomers, hoe deze Blok een onzin babbelende ethnocentrist werd.

Te vrezen valt dat het een teken van de tijd is. Dat Blok meebewogen heeft met de Nederlandse politiek, met zijn eigen partij, met Rutte en andere conservatieve politici, richting ethnocentrische, Wilhelmus-zingende, Plakkaat van Verlatinghe promotende proto-populisten. Bloks knieval voor de tijdsgeest laat misschien zien hoe hij als oliemannetje inzetbaar was op alle posten, maar meer nog bewijst hij hoe het politieke spectrum in Nederland is opgeschoven naar de corporale variant van het haatzaaien van Wilders, naar de celebratie van een pure Nederlandse identiteit die niet gemengd kan worden, niet gemengd moet worden met vervuilende elementen.

Wat Blok zei, was inhoudelijk onzin. Hij kent Nederland niet, meende geen enkel multicultureel samenlevingsverband te kennen waarin de oorspronkelijke bevolking nog woont. Die laatste kwalificatie wordt meestal niet genoemd, het maakt zijn opmerkingen tegelijk minder stuitend maar ook bizar en rommelig. Wat mij vooral treft is dat hij, net zomin als zijn politieke chef en veel andere politici, zijn Nederlandse geschiedenis niet kent. Hij zou uit eigen werk, uit het rapport van 2004, kunnen citeren. Maar blijkbaar kent hij ook niet het voorbeeld van de vreedzame integratie van protestanten en katholieken in Nederland.

Drie eeuwen discriminatie en achterstelling en het benadrukken door protestanten dat Nederland toch echt een onwrikbare protestantse natie was, waarin voor katholieken eigenlijk geen plaats was. Blok is misschien te jong (hij is tien jaar jonger dan ik en maakte de echte verzuiling al niet meer mee) om nog zoiets als een beperkt geïntegreerde samenleving meegemaakt te hebben. Vanaf 1918 waren katholieken ook politiek geïntegreerd (geëmancipeerd) en na de jaren zestig speelde geloof geen dominante rol meer in Nederland.

Bolk bewijst dat door zijn onkunde en deze regering gedomineerd door twee belangenbehartigers partijen, VVD en D66, past hem als een handschoen – en omgekeerd. De kamer kan er nog een keer over debatteren, maar dat is als zo vaak bij regering met een krappe meerderheid verspilde moeite. Blok moet blijven. Hij is de perfecte belichaming van de leegheid van deze regering.

Ik zag steeds vaker Amerikanen met e-sigaretten rondlopen, in een geparfumeerde wolk. De laatste weken is er ineens veel aandacht voor het effect van e-roken en de poging van een nieuwe (en de oude) industrie om verslaafden te creëren nu ze hun markt voor sigaretten hebben verloren. Juulen is nu een werkwoord geworden, tieners doen het om erbij te horen en dan zijn ze verslaafd. Een geweldig marketing succes van de firma Juul, een ramp voor de volksgezondheid.

Ik las er een beangstigend verhaal over in de New Yorker, vandaag staat er ook een verhaal in de New York Times onder het motto ‘we draaiden de sigaret de nek om, enkel om hem in te ruilen voor de juul’. Lees en huiver en wees voorgoed genezen van de gedachte dat die e-rokers heel wat beter zijn dan de oude shag rokers.

Overal in Europa worden bruggen bekeken. Wat er ook gevonden wordt, het is iemand anders zijn schuld. Laten we ook de VS erbij halen, waar de infrastructuur allerbelabberdst is en al een paar bruggen zijn ingestort – nog niet voldoende voor actie, maar dat komt wel. Trump heeft het voorlopig te druk met de zakken van de rijken vullen en zijn maatjes helpen.

Wat ik er het meest opmerkelijk aan vindt, tot nadenken stemmend, is dat het in elk verhaal dat je erover leest, gaat om in de jaren vijftig en zestig aangelegde bouwwerken. Bij Italië wordt er meestal bijgezegd: in de boom jaren. Toen het goed ging met de economie.

Alsof het sindsdien niet meer goed gegaan is.

Het grote verschil en de reden voor onze huidige problemen lijkt me het anti-overheidsbeleid dat na de jaren zeventig postvatte. De Reagan en Tatcher revoluties, het neoliberale bezuinigingsbeleid. Door het permanent bekladden van overheid en overheidsprojecten en door het verwijderen van de factor ‘algemeen belang’ uit veel beleidsafwegingen, is er sindsdien een stuk minder geïnvesteerd en is er geen geld meer voor onderhoud en/of herstel, laat staan nieuwbouw.

Het is een gedachte die me de laatste tijd steeds vaker plaagt. Hoe de heilige Reagan en het opgehemelde marktdenken, privatisering van diensten, van de samenleving een slechtere plek hebben gemaakt. Hoe dat beleid leidde tot de crisis van 2008. En hoe, dat is het ware mirakel, sindsdien neoliberaal bezuinigingsbeleid is aangevoerd als middel om de gevolgen van neoliberaal beleid tegen te gaan. Nu we op de rand van de volgende crisis staan is het goed daar nog eens bij stil te staan.

Zo krijg ik denkend over de teloorgang van de PvdA steeds meer het beeld van een partij die zich een agenda heeft laten opdringen. In de jaren negentig de markt agenda, het afschudden van de ideologische veren. In de aanloop naar de crisis het op de winkel passen van Wouter Bos. Na de crisis, vooral in Rutte II, de capitulatie. In plaats van crisis te bestrijden met extra uitgaven (helemaal omdat de rente op nul stond) liet de partij, liet het land zich een bezuinigingsbeleid opdringen dat allerlei overheidsdiensten ondermijnd heeft. Niet alleen bruggen maar ook de zorg (waar wat marktwerking voor blijkbaar moeilijk te vinden arbeidskrachten heilzaam zou werken).

Afgezien van Ewout van Engelen die helaas te lijden heeft van het effect van een steeds maar herhaalde boodschap (hij lijkt op Paul Krugman, ook zo’n econoom wiens verhaal je nu weer kent – ik weet het, het is onrechtvaardig), kan ik me alleen Coen Teulings, toen nog hoofd van het Centraal Planbureau herinneren die waarschuwde dat het bezuinigingsbeleid waanzin was. Hij werd opzijgezet als partijdig, de VVD kliek van Rutte (gesteund door haatzaaier Wilders, laten we dat niet vergeten) zette de toon. En de collaborateurs van D66 (en in de mindere mate Groen Links) hielpen Rutte mee toen hij aan het einde van Rutte Wilders de zaken niet meer aan elkaar geknoopt kon krijgen.

Dat de PvdA daarna met diezelfde Rutte in een bezuinigingskabinet ging zitten, is in retrospect onbegrijpelijk. Neoliberalisme, marktdenken hebben het algemeen belang kapot gemaakt, van partijen als VVD en D66 zal het herstel niet komen.

Helaas ook niet van sociaal democraten zolang ze zichzelf niet heruitvinden. Het is absoluut waar dat grote projecten moeilijk te sturen zijn, meestal over budget gaan maar de oplossing is niet ze niet uit te voeren, zoals die malle Italiaanse vijf sterrenclub betoogt. De oplossing is ze goed op te zetten en goed uit te voeren.

En te investeren. Als er geld is om Shell te helpen en meer dan een miljard een dividendbelasting gewoon uit het raam te kieperen, dan kun je niet volhouden dat we er niet de financiële ruimte voor hebben.

Interessante maar rare bespreking door de chef boeken NRC Michiel Krielaars, die geen boek over Rusland onbesproken kan laten. Zelf bespreekt hij een boek dat ‘bewijst’ dat Trump volledig in de zak zit van Poetin, dat er al tientallen jaren verbanden bestaan tussen de georganiseerde Russische misdaad, de regering en Trumpistan.

Het zou zomaar kunnen. Misschien toont iemand, Mueller bijvoorbeeld, het ooit aan, maar in zijn bespreking heeft Krielaars het vooral over theorieën en hij schrijft ook in samenzweringstermen. ‘Kan niet anders dan’, ‘zou goed kunnen’. Allerlei dingen lopen toevallig langs elkaar. Hij moet aan het einde ook toegeven dat de bewijzen, harde bewijzen ook in dit boek ontbreken, maar het blijft een spannend boek.

Je hebt daar weinig aan, dit soort samenzweringsverhalen. Mooi hoor, onderzoeksjournalistiek, maar als de bewijzen ontbreken dan … is het niet meer dan een samenzweringsverhaal. 9/11, moord op Kennedy, dat soort categorie.

Belangrijk boek?Het is onthullend en spannend vindt Krielaars. Spannend, dat wil ik wel geloven maar hoe zit het dan met die bewijzen?

Tja, ik weet niet goed wat ik ermee aan moet. Krielaars wel, heb ik de indruk. Marionet van het Kremlin heet het verhaal. Zonder aanhalingstekens. Onthullend.

Verrassend hoe intelligente columnisten door de publicatiedruk zich laten meeslepen in het verhaal van de dag. Ik verbaasde me over de column van Edward Luce vandaag in de Financial Times, normaliter een van de betere waarnemers van de Amerikaanse samenleving.

Hij betoogt vandaag, onder meer, dat een winst van de Democraten in november Trump goed van pas kan komen in 2020. Hij kan dan onophoudelijk tegen het do nothing Congres ageren en de Deep State verantwoordelijk houden voor zijn falen. Beter nog, de Democraten zullen allerlei onderzoekscommissies instellen die het publiek ervan zullen overtuigen dat ze enkel uit zijn op het dwarsbomen van de psychopaat in het Witte Huis. Nog beter, de Democraten zijn zo dom om een impeachmentprocedure te beginnen. Kijk naar Clinton in 1997: het leverde winst op voor de aangeklaagde.

Ik was verrast omdat dit precies het verhaal was dat gisteren op Politico verscheen. Zoals het gaat met Politico was het verhaal wat over the top, uitgedund tot een stelling die zich laat omschrijven als: het droomscenario voor Donald Trump. En dat was dan winst voor de Democraten in november. Je moet je afvragen wat het horrorscenario is. Behoud van het Congres door de Republikeinen? Trump verantwoordelijk voor alles wat hij (niet) doet?

Het verhaal was niet helemaal uit de lucht gegrepen. Ik ben niet de enige die de Democraten in staat acht de ultieme stupiditeit te begaan van een impeachment procedure. Ik ben geen fan van Pelosi (weg met de bejaarden!) maar ik vermoed dat zij juist iemand zou zijn die haar partij hiervoor zou behoeden. Al die oververhitte neo socialisten en Bernie aanhangers die Trump omlaag willen halen, moeten door verstandiger afgevaardigden in toom gehouden worden.

Maar terug naar Luce, die dit scenario ook aanvoert in zijn column. Het gaat mij minder om de inhoud van zijn stuk dan om de vaststelling dat zelfs de betere journalisten zich laten sturen door het verhaal van de dag. Het overkomt mij regelmatig maar ik had verwacht dat iemand als Luce er immuun voor zou zijn.

Het is een probleem van te veel schrijven en te weinig reflectie en controle. Luce schreef bij het overlijden van Charles Krauthammer dat hij zichzelf had omschreven als ‘a liberal who was mugged by reality’. Ik mailde Luce dat deze kreet was verzonnen door Irving Kristol, de godfather van het economisch neoconservatisme. Hij stelde dat ook vast – druk, druk, druk – en beloofde het op de site te veranderen. Dat is, voor zover ik kan zien, nooit gebeurd.

Als ik even mag afdwalen, het herstellen van fouten schijnt moeilijk te zijn. Ik kreeg naar aanleiding van mijn Geschiedenis van de VS een aantal mails die me wezen op fouten en foutjes. Ik heb ze bijgewerkt in de tweede druk. Toen Annejet van der Zijls De Amerikaanse prinses uitkwam verbaasde ik me over het grote aantal fouten in dat boek. Ik verbaasde me er ook over dat het een bestseller werd omdat ik het een flauw boek vond waarin de hoofdpersoon nooit een eigen leven ging leiden, maar dat is nog verder terzijde. Ik mailde haar over de fouten (knoepers zoals zeggen dat er in 1896 nooit een Democratische president was geweest terwijl Grover Cleveland net twee termijnen had gediend; pioniers die in 1806 (!) naar Kansas en Nebraska gaan omdat de grond daar gratis was, terwijl in dat jaar Lewis en Clark nog moesten vertrekken om het westen te ontdekken; Pearl Harbor net na de herverkiezing van FDR in november 1940) en beperkte me tot die over Amerika, er stonden nog andere problematische stellingnames in. Ze mailde terug dat ze het in een volgende druk zou veranderen. Toen ik onlangs de 43ste druk (of iets dergelijks) openvouwde, was er niets veranderd.

Genoeg afgedwaald. Terug naar Luce. Terug naar Trump. Het echte nieuws van de dag is zijn terughalen van security clearances van top-ambtenaren. Dit is van het niveau van de Nixon-vijandenlijst. We hebben al vaak gedacht dat Trump te ver ging en het nu eindelijk hem zou opbreken – dat wordt nu niet gezegd maar ik denk dat deze stap grote gevolgen zal hebben. Trumps schelden op de deep state en zijn critici krijgt nu een heel andere dimensie. In de Washington Post schreef een admiraal met pensioen dat hij graag toegevoegd wilde worden aan de lijst, het was een eer zo te boek te staan als een criticus van Trumps onfrisse presidentschap. Niet zomaar een admiraal, het was de man die de raid op Bin Laden leidde.

Tegelijkertijd (toevallig) publiceerden 300 kranten in Amerika editorials waarin ze Trump de mantel uitveegden over zijn permanente aanvallen op de vrije pers. De meest gehoorde reactie was dat het hem worst zal zijn en dat zijn Fox News kijkers er niets om geven. Ze steunen hem door dik en dun. Dat is zo maar toch denk ik dat er iets aan het verschuiven is.

Ik schreef eerder over een ontketende Trump, een man blakend van zelfvertrouwen omringd door jaknikkers of mensen die hem niet kunnen controleren. Hij doet wat zijn intuïtie hem ingeeft. De handelsoorlog met China, de economische oorlog met Iran, de catfight met zijn collega proto-dictator Erdogan en de onvermoede gevolgen daarvan voor de wereldeconomie. Zijn diepe racisme.

Er is iets aan het verschuiven. De zorgen van weldenkende Amerikanen groeien, de rest van de wereld ziet bevend toe. Het wachten is op een crisis die het Trump bouwwerk doet instorten.

Recente ontwikkelingen bevestigen mijn gevoel dat de VS zich naar binnen gaat keren. De kusten zijn vol, het leven voor een gemiddelde bewoner verslechterd, de inversteringsperspectieven in het Midden Westen, nu vijftig jaar lang op de weg omlaag, zien er stukken beter uit dan die in, pak weg, Californië.

Hier mijn artikel in de weekendeditie van de Standaard en deze week in de Groene over deze ontwikkeling.