Een ingezonden brief in de Groene verweet me dat ik meehuilde met de overwinnaars in Amerika. De schrijver had vastgesteld, correct, dat ik in het voorjaar een lovend artikel over het presidentschap van Obama had geschreven maar in de nabespreking van de Trump overwinning Obama’s erfenis bescheiden noemde. Ook had hij gezien dat ik Mike Pence een benepen bijbel ayatollah had genoemd, een mislukt gouverneur van Indiana, maar hem na de verkiezingen een stabiele kracht in de regering Trump achtte.

Had ik de brief van tevoren gezien dan had ik geantwoord dat de schrijver gelijk had met zijn vaststellingen maar in zijn conclusie dat ik meehuilde te ver ging. Obama was een veel succesvoller president voor 8 november dan na 8 november, zoals we helaas nu al wekelijks kunnen zien. Een deel van zijn erfenis hing af van de opvolging door Clinton en in het eerdere artikel had ik daar geen rekening mee gehouden. Laat staan met de winst van een psycho als Trump. Daarover later meer. Maar inderdaad, de erfenis van Obama is nu een stuk minder dan hij had kunnen zijn. Hij zal gemist worden, zelfs door de buitenland experts die liever Amerika overal laten interveniëren.

Wat Pence betreft, is mijn oordeel niet veranderd. Hij is nog steeds een fundamentalistische extreme Republikein. Mocht hij president worden als Trump ten onder gaat in een echte baan, dan krijgen de evangelische kiezers die Trump met de neus dicht hebben geaccepteerd een beloning voor dat onverantwoorde gedrag: de president die ze nooit op eigen kracht hadden kunnen kiezen. Ja, Pence is een extreem type, totaal out of step met het grootste deel van Amerika. Maar in de omgeving van de familiebusiness Trump is hij een stabiliserende factor.

Tja, dan Trump. Zoals vrijwel iedereen die er wat van af denkt te weten, had ik niet verwacht dat hij de nominatie zou krijgen, laat staan het presidentschap zou winnen. Charles Groenhuijsen was de enige die in een vroeg stadium brood zag in Trump, letterlijk, door er een boekje over te schrijven dat nog niet de helft van de excessen van Trump tijdens de campagne had voorzien. Eer wie eer toekomt.

Wat ik wel had voorzien was dat Hillary Clinton een ramp zou worden voor de Democraten. Daar waren vele redenen voor die niets met Bernie Sanders te maken hadden. Maar de senator van Vermont, officieel geen Democraat, bracht haar grote schade toe. Niet door haar naar links te duwen maar door het enorme enthousiasme-gat te laten zien. Clinton verwarmde geen hart terwijl Sanders met klapwiekend armen een groot publiek wist te betoveren. Natuurlijk had Sanders nooit kunnen winnen (al moet je dat zeker in een jaar als dit niet al te stellig beweren) en niemand zat te wachten op een 74-jarige die net zo out of step was met de gemiddelde Amerikaan als Mike Pence. Over Hillary’s stupide paranoia die het email schandaal een schandaal maakte, klik hier.

Hillary’s nederlaag begon op 21 februari toen Antonin Scalia dood ging. Dat werd aan progressieve kant gevierd als goed nieuws maar het zette de evangelische conservatieve kiezer en alle scherpslijpende Republikeinen op extra scherp. Wie ook de kandidaat zou zijn, hij zou rechters kunnen benoemen en dus kunnen rekenen op hondentrouw van de Republikeinse kiezers. Ik heb het toen niet goed ingeschat. Daarna was het death by a thousand cuts voor Clinton. Het geklungel met de email, de overmoed, de verspilde moeite in staten die niet nodig waren. De laatste spijker in de kist was FBI directeur Comey met zijn schandelijke brief. Poetin hielp nog wat mee door te laten zien dat ook de Clinton campagne zelf soms wanhopig keek naar Clintons geklungel.

Het was al te gemakkelijk Trumps kansen verkeerd in te schatten. Wie had gedacht dat een pussy grabbing, scheldende, de persvrijheid bedreigende, onbeschofte, liegende, belasting ontduiker en zo nog honderd andere kwalificaties, wie had gedacht die zo’n type kon winnen? Het is niet dat ik het ongenoegen in de VS miskende. Een van mijn beste verhalen, al zeg ik het zelf, ging over de burger die niet gehoord werd, die zich in de steek gelaten voelde. Ik wist hoe fout het zat in het Midden Westen. De Rust Belt waarover ik als correspondent al schreef in de jaren tachtig was enkele roestiger geworden en nog een stuk onaangenamer. Amerika in het algemeen is een vervelend land geworden. Een derde wereld land qua voorzieningen, qua tegenstellingen en qua desinteresse van de succesvolle middenklasse voor de rest van het land, om het over de absurd rijken maar niet te hebben. Normale politieke discussie is al decennia uitgesloten. Dat dit derde wereld land nu ook een derde wereld president krijgt, nee, dat had ik niet voorzien. Ik had hogere verwachtingen van Amerika.

Het was zo’n jaar waarin je steeds voor de feiten uitliep. Ik had gedacht dat de verliezers van de campagne Priebus, Christie en Giuliani zouden zijn. Priebus is nu chief staff en inderdaad, Christie is weggezonken in vergetelheid die hij verdient, maar Giuliani kon hopen op, godbetert, Buitenlandse Zaken voordat Trump zich realiseerde dat deze malloot toch echt gevaarlijk was. Ik dacht dat Romney een winnaar zou blijken. Hij werd door Trump vernederd op zo’n manier dat hij nooit meer een woord geloofwaardig kan uitspreken. Ik heb geen medelijden. McCain wrong zich in alle bochten om iemand die hij niet geschikt achtte voor wat dan ook, te steunen zonder hem te steunen. Hij kan zich herwinnen door als agressieve interventionistische attack dog president Trump in de kuiten te bijten.

Wie denkt dat 2016 een rampjaar was voor Amerika (en de wereld) is te snel. Wacht 2017 af en kijk wat de echte ramp is. Ik hoop dat ik weer ongelijk krijg en dat de psycho die op 20 januari de machtigste man van de wereld wordt ineens iemand blijkt van diepe inzichten, verstandig, weloverwogen beleid. Ik laat me graag verrassen maar bereid me voor op het ergste. Het wordt een spannend jaar, laten we het daar op houden.

Proost.

Ik ben niet onder de indruk van de gepubliceerde strafmaatregelen tegen Rusland. Obama moest iets doen, iets publiek doen, en ik hoop maar dat ondertussen ergens in de cyberspace ook echte straf wordt uitgedeeld.

Wat wel aardig is, is de manier waarop Obama zo de Poetinfilie van Trump meteen scherp zet. Gaat Trump eind van de maand alles weer terugdraaien? Gaat hij aan de voeten van Poetin liggen? Ik denk het niet, het zal niet gepikt worden door het buitenlandse politiek establishment en uiteindelijk ook niet door de Amerikaanse bevolking. Die heeft Trump verkozen ondanks zijn onbetamelijke liefde voor de Russische leider, niet om daar beleid van maken.

Obama is lekker bezig. Terwijl de critici hem aan het einde van dit horror jaar de situatie in Syrië verwijten, zet hij een paar markeerpunten neer voor de psycho die hem opvolgt. Kan nog leuk worden.

Mooi artikel in de NYT van Thomas Friedman waarin hij uitlegt dat Obama en Kerry het beste voorhebben met Israël. Een democratisch en veilig Israël, niet het land dat Nethanyahu produceert.
Helaas is het inderdaad een begrafenisrede voor de twee staten oplossing. Die gaat er niet meer komen en dat is een beloning voor het landjepik van de settlers en het opportunistische visieloze beleid van Nethanyahu. Er is geen ruimte voor een tweede land. Geduld en gewoon illegaal blijven handelen betaalt af.
Voor de Palestijnen ziet het er slecht uit, dat wil zeggen, een serieuze zelfstandige optie lijkt steeds verder weg. Zeker als ideologen als John Bolton hun zin krijgen die gewoon de mooie stukken westbank wil inpikken en houden en de rest wil dumpen bij Jordanië, waarbij Israël de grenzen bewaakt. De huidige situatie maar dan gelegitimeerd.
Opname van de Palestijnen in een één staat oplossing durven de Israeli’s zelf niet aan. Hun democratie staat nu al onder druk, hoeveel erger wordt het in een apartheid staat waarin alleen Joodse bewoners van Israël de rechten hebben?
Nethanyahu, opportunist en gevangene van zijn eigen rechtervleugel, rekent op Trump. Ik begrijp niet goed waar hij op rekent, wat zijn doelstelling is behalve aan de macht blijven. Er valt niets te onderhandelen en dat is al jaren zo. Ik bewonder Kerry voor zijn energie en inzet maar het was verspilde moeite.
De deal die 38 miljard dollar weggeeft aan Israël (en onder Trump nog uitgebreid zal worden, ook al heeft Nethanyahu getekend voor het ophouden met lobbyen) is de facto ondersteuning voor dit beleid dat Israël nooit veilig en steeds meer een rammelende, fundamentalistische Midden Oosten staat zal maken. Klik hier voor mijn column daarover in oktober in de Groene.
Wat de VN resolutie aantoont – en dat zou Israël moeten bezorgen – is dat de steun voor het land in de wereld is gereduceerd tot autoritaire regimes in het Midden Oosten en Noord Afrika die machtsspelletjes spelen. De rest van de wereld keert zich af. Zeker als de ambassadeur die Trump daar neer gaat zetten iedereen die niet denkt als Nethanyahu nazi’s noemt. Ook de steun in de VS is veel minder groot dan de lobby en Nethanyahu zou willen. Het in de pas lopen van politici in het Congres is misleidend. De Amerikaanse bevolking is al lang afgehaakt, net als de rest van de wereld.

Wel fake nieuws is natuurlijk dat Amerika heeft samengezworen om de illegale nederzettingen van Israël nu eindelijk eens aan de kaak te stellen. Er is geen bewijs voor, en er was geen samenzwering voor nodig. Het werd gewoon tijd.
Ook fake is dat Israël een twee staten oplossing voorstaat.
Echt nieuws is dat Netanyahu allerlei sancties bedenkt behalve de enige die er toe doet: de 38 miljard die hij de komende tien jaar van Amerika krijgt (binnenkort uitgebreid tot 45 miljard door Trump Republikeinen) weigeren.

Ik moet bekennen dat ik verrast was door de dood van George Michael. Niet door zijn dood per se, maar ik had geen idee wie deze brave man was en waarom er zoveel heisa over werd gemaakt. Nu begrijp ik dat hij het meest beluisterde kerstliedje ooit heeft geproduceerd.
Ik voel me niet erg onthand door mijn gebrek aan kennis. Maar het drukt me weer eens op de dagelijkse werkelijkheid van iemand die geen tv kijkt en geen radio luistert (anders dan on line radio waar niet gepraat wordt): je weet niet waar de brave (of boze) burger zich mee bezig houdt. Ik check dagelijks even de Telegraaf on line en wordt ook daar met mijn onkunde geconfronteerd.
Het moet een wereld van verschil zijn. Als DWDD zich ontrolt ben ik aan het koken of aan het eten. Als na elf uur ’s avonds de borreltafel van Pauw toebereid wordt, lees ik een boek. Televisie (of visuele media) speelt geen rol in mijn dagelijks leven. Nou ja, ik kijk af en toe youtubes van historische gebeurtenissen waarvoor ik vroeger naar het museum moest – zoals Walter Cronkite en de dag dat Kennedy vermoord werd.
Maar dat Rafa en ene Polman een kindje krijgen? Tja, het zegt misschien iets over de vluchtigheid van society huwelijken – ik had wel meegekregen dat Van der Vaart elders ook kroost heeft rondlopen, mede dankzij de NRC die dit soort nieuws tegenwoordig ook belangrijk vindt.
Het is geen fake nieuws. Het is gewoon geen nieuws. En daar zijn we al heel erg aan gewend.

Je kunt honderd verschillende analyses loslaten op de verkiezingsuitslag. Wat blijft staan is dat Hillary Clinton de meest gruwelijke, afgrijselijke en slechtste kandidaat was sinds .. nou ja, sinds Michael Dukakis. Zoiets. Niet dat dat onverwacht kwam. Klik hier.

Maar een van de redenen die ik te weinig heb bekeken of te laag had ingeschat, is de dood van Antonin Scalia op 13 februari 2016. Op die dag werd het Supreme Court een dominant onderwerp in de verkiezingen, ook al praatten de kandidaten er weinig over. De Republikeinen pleegden grove grondwetsschennis door te weigeren zelfs maar hoorzittingen te organiseren voor de kandidaat die Obama had voorgedragen. Dat bevestigt de perfide aard van de Republikeinse Partij maar het was sluwe politiek van de sluwste senator, Mitch McConnell.

Door de zetel open te laten en de keuzen ‘aan de kiezer te laten’ zoals de Republikeinen verkondigden, nodigden ze de christelijk evangelische kiezers uit op een Republikein te stemmen. Bijbelfreaks als Rubin en Cruz dachten dat ze daar hun voordeel mee konden doen, maar uiteindelijk is het Trump geweest die ervan heeft geprofiteerd.

Ondanks zijn gebrek aan kwalificaties en zijn minder dan evangelisch verantwoorde levenswandel, stemden alle christelijken braaf op Trump – vanwege dat Supreme Court. Ik denk dat we die ontwikkeling te laag hebben ingeschat. Niet dat Hillary er veel aan had kunnen doen. Die teerling werd geworpen op 13 februari. Door op tijd dood te gaan, heeft Scalia ervoor gezorgd dat het Supreme Court tot in lengte van jaren conservatiever zal blijven dan het Amerikaanse volk.

Toen ik de foto van de moordenaar van de Russische ambassadeur zag, viel me de pose op. Die had ik eerder gezien.