Een lezer merkte terecht op dat Trump een jaar geleden niets had kunnen doen. I stand corrected. Wel een half jaar geleden, of drie maanden geleden.

– Ik ben verbaasd over de lof die Donald Trump krijgt toegezwaaid. Deze deal had al een paar keer eerder gesloten kunnen worden. Het had meer levende gijzelaars opgeleverd, minder destructie en een zelfde ontmanteld Hamas. Dit was nou niet direct een feest van diplomatie en scherp onderhandelen, meer frustratie en dom geneuzel over Nobelprijzen. Misschien dat dit laatste Trump aanzette om te focussen, iets waar hij moeite mee heeft.

Maar de doorslag gaf Netanyahu’s aanval op Qatar. Dat vertelt precies wat we moeten weten. Israël mag doen wat het wil, tot het directe Amerikaanse belangen in de waagschaal stelt. Om Trump dan met dictator Sissi de hemel in geprezen te zien is pijnlijk en miskent wat er niet gebeurd is. Maar ik erken, zo gaat het.

– De sluiting van de Amerikaanse overheid gaat zijn tiende dag in. Het gaat nu bijten. Mensen gaan er wat van merken. Ik denk dat de Democraten goed hebben ingeschat dat Obamacare (want daar gaat het over: het oude Republikeinse ideaal om die af te schaffen, maar nu via de achterdeur) een onderwerp is waar ze mee kunnen winnen. Dat neemt niet weg dat achterom de Amerikaanse overheid verder wordt uitgekleed en ondermijnd door Project 2025 – dat rare ding waar de aartsleugenaar Trump nooit van had gehoord.

Minister Kennedy ontsloeg 4000 mensen – buitenkansje – maar moest een groot deel van hen weer terugnemen omdat ze onmisbaar waren. Had iemand daarover nagedacht?

De grootste stille schade is dat niemand wil werken voor deze onbetrouwbare overheid. De mensen die ik ken in Washington en nog ongelukkig genoeg zijn om voor de publieke zaak te werken, moeten maar zien hoe ze hun hypotheekrente of huur betalen. Waarom zou je als goed opgeleide professional nog werken voor die club?

– Peter Thiel heeft vier lezingen gehouden over de antichrist die klaar staat om ons te pakken te nemen. Heb meer het gevoel dat hij ons te pakken neemt, met de tech terreurbende, maar moet me in het antichrist gedoe, eerlijk gezegd, nog verdiepen.

– Onderschat niet wat er in de VS aan de hand is met een bedrijf dat u niet kent: First Brands. Een deeltje van de autoindustrie dat vorig jaar 5 miljard omzette en waar 26.000 mensen werkten. Hun truc was dat ze financiers wisten te krijgen voor een kaartenhuis. Die financiers dachten gedekt te zijn door uitstaande facturen van First Brands, wat in de FT off-balance financiering wordt genoemd. Anders gezegd, ze verkochten uitstaande facturen aan investeerders in ruil voor het recht om die facturen te innen. Daarmee kregen ze bakken geld binnen voordat de rekeningen betaald waren. U raadt het, de rekeningen werden niet betaald, de importheffingen gingen bijten en er schijnt ook nog dubbel gefactureerd te zijn. Financiers werden wakker, stopten het krediet.

First Brands is nu failliet en net als in 2008 staan financiers in hun hemd. Investeerders, verzekeraars en bijvoorbeeld een fonds van een Amerikaanse bank samen met de sukkelaars van UBS verliezen miljarden. Ik ben geen kenner van financiële markten, laat staan van dit soort esoterische investeringsfondsen, maar het klinkt als 2008. Het zou me niet verbazen als het in deze volatiele aandelenmarkt (vorige week omlaag wegens China, nu weer omhoog wegens China) allerlei domino effecten heeft.

– Verkiezingen in Nederland. Tja, wat valt er te observeren. Ik kan niet tegen die debatten. Maakte zondag de fout erin te vallen toen Yesilgöz weer over de hardwerkende Nederlanders oreerde (over mij dus) en andere onzin te berde bracht. Knop om. TV af. Mijn Groen Links PvdA affiche hangt voor het raam.

Dat Wilders wegloopt voor de debatten is, vanuit zijn perspectief, een slimme strategie. Geen verantwoording afleggen, het slachtoffer uithangen, niet meedoen aan het spel om het spel toch te domineren: par for the game. Het is zijn modus operandi. Maar let op, hij zal in het laatste debat weer opduiken. Vorige keer haalde hij toen de meeste nieuwe stemmers binnen – die, inderdaad tot mijn verbazing – hem trouw blijven.

‘That was some weird shit’. Oud-president George W. Bush staat niet bekend voor zijn scherpe observaties, maar hij had helemaal gelijk toen hij de inaugurele rede van zijn opvolger Donald Trump in 2017 zo beoordeelde. 

Fast forward naar 2025: talk about weird shit. Het is meer dan weird, Donald Trump heeft een serieus mentaal probleem. So, what else is new, zult u zeggen? Nou, de manifestaties van zijn geestelijke aftakeling stapelen zich op. Tijd om het 25ste Amendement af te stoffen, dat voorziet in het vervullen van het ambt na het aftreden of het afgezet worden van de zittende president. Een van de gronden voor het laatste is een beoordeling door zijn omgeving, geleid door de vicepresident of hij nog de geestelijke en/of fysieke kwaliteiten heeft om het ambt te vervullen. Zoniet dan staat daar de procedure om hem te lozen.

De afgelopen weken zagen we Trump wild gaan bij de memorial voor Charlie Kirk. Het ging niet over Kirk, het ging natuurlijk allemaal over Trump zelf. Over zijn successen, over zijn vijanden, over zijn obsessies. Over de applause lines die de MAGA menigte dronken opslorpte. Naast de bewonderenswaardige weduwe zag Trump eruit als een machtsdronken, zelfingenomen hofjoker. Als hij nog net wat minder gevaarlijk overkwam dan zijn belangrijkste influisteraar Stephen Miller, de Joseph Goebbels van deze autoritaire baas, dan is dat omdat die wel degelijk compos mentis is en weet wat hij doet.

De week erna zagen we Trump een uur lang ratelen in de Verenigde Naties, beledigen, campagne retoriek herhalend, bondgenoten beledigend, onzin uitkramend. Het was allemaal bedoeld voor binnenlandse consumptie, lees Fox News, maar de wereld keek mee en het was beschamend en onthutsend. Tijdens de speech van Netanyahu liepen afgevaardigden weg, tijdens de act van Donald Trump luisterden ze met toenemende verbazing en daarna zorg naar deze onthechte mafketel.

En als toetje op deze komische cake zagen en hoorden we gisteren een toespraak van Trump voor de verzamelde militaire leiding van Amerika. Laten we even voorbijgaan aan de show van Pete Hegseth, Trumps incompetente, zelfingenomen en woke geobsedeerde minister van Defensie. Van hem wist je wat je kon verwachten. De militairen zullen met een strak gezicht gedacht hebben: is dit de man die ons moet vertellen hoe we ons werk moeten doen? Hegseth suggereerde dat als je vraagtekens had bij wat hij verkondigde, je maar ontslag moest nemen. Het leidt geen twijfel dat menig geüniformeerd toehoorder dat graag gedaan zou hebben als praktische overwegingen niet in de weg stonden. 

Ach ja, Hegseth. Van dingen die voorbijgaan. Maar schets hun verbazing toen daarna ook de commander in chief zijn two cents mocht inbrengen. Talk about some weird shit. Trump was verward, zoals hij dat ook in New York was. Teleprompters zijn rare dingen als je moeite hebt meer dan twee regels achter elkaar te lezen, of ze nu werken of niet. Wat Trump echt van zijn stuk leek te brengen was dat de militairen stoïcijns voor zich uitkeken, niet klapten op zijn standaard applause lines, over het geheel genomen geen reactie toonden. Een nieuwe ervaring voor de spreker.

Een campagnespeech is een ding. Het is entertainment, de mensen weten wat ze krijgen, juichen al bij voorbaat, zijn omringd door mede-gelovigen. Maar hier stond de leider van de westerse wereld zichzelf en zijn land te kakken te zetten. Hoe kan iemand vertrouwen hebben in de leiderschapskwaliteiten van deze man?

De militairen oogden dan wel stoïcijns, maar het moet hebben gestormd in hun hoofd. Deze mannen (de vrouwen zijn door Pete Hegseth al weggewerkt: allemaal onterecht gepromoveerd) gaan worden ingezet tegen ’the enemy within’. Trump houdt van die term. Stoïcijns doet geen recht aan de schrik die ze gevoeld moeten hebben: de commander in chief die hen binnenlands op straat stuurt, om ’te oefenen in de straten’ van Democratische steden. Die zoals altijd loog en zijn feiten verkeerd had, het nodig vond om voorgangers af te kammen, over de Nobelprijs ratelde die Obama zo onverdiend had gekregen. Als het niet zo gevaarlijk oogde, dan zag het er pijnlijk pathetisch uit.

Het is niet de eerste keer dat Trump de weg kwijt is. Ik voorspel dat het erger en erger gaat worden naarmate het meer tegenzit – economische tegenwind, crisis hier, crisis daar, meer geweld in de VS. Trump ontleent zijn voor een 78-jarige opmerkelijk energie aan het kicken op de macht en de adoratie van zijn aanhangers, en de lof van zijn acolieten. Valt dat weg, hij zakt als een pudding in elkaar.

Maar het zou me niet verbazen als het 25ste Amendement al eerder van stal gehaald wordt. Er is niets mis met de geestelijke vaardigheden noch met het opportunisme van vicepresident JD Vance, en hij is degene die op een goed moment Trump kan wegwerken. Bereid u voor op de tweede helft van Trump 2.0 die in werkelijkheid Vance 0.5 gaat worden, in voorbereiding op de gestoken verkiezingen van 2028. Het 25ste amendement deelt de vicepresident een grote rol toe – naar verluidt had in 2020 toenmalig vicepresident Mike Pence de tekst ook al bestudeerd. Toen kwam er niets van, nu ligt het anders. 

Als ik Trump was zou ik over mijn schouder kijken. Hoewel, net zomin als Joe Biden weet de man zelf wat zijn geestelijke conditie is. Voor ieder ander is het duidelijk: Trump is van het padje. En let op: zodra hij geen nuttig doel meer dient voor de mensen die hem overeind houden, zal hij worden gedumpt.

In zijn campagne om de rechtsstaat verder te ondermijnen, blies president Trump de afgelopen weken elke pretentie van onafhankelijkheid van het ministerie van Justitie op. Hij riep zijn minister op om zijn persoonlijke vijanden te vervolgen, en gaf haar vervolgens opdracht dat te doen. Vorige week werd oud-FBI directeur James Comey aangeklaagd in Virginia. Dit gebeurde nadat Trump de federale openbare aanklager daar ontsloeg, al was die pas een paar maanden eerder door hem benoemd.

Zoals iedereen die wel eens Law and Order heeft gezien, is de belangrijkste taak van een openbare aanklager, federaal of op lokaal niveau, om vast te stellen of een zaak substantie heeft, of er voldoende bewijs is en of een rechter tot een veroordeling zal kunnen komen. De betreffende aanklager meende dat het materiaal zich daar niet voor leende. Het kostte hem zijn baan.

Trump benoemde een bevriende advocate, zonder ervaring als openbare aanklager, die meteen een zaak begon tegen Comey voor zijn vermeende rol in de Russische bemoeienis met de Trump-campagne in 2016. Belangrijker in de vijandschap en wraakzucht van Trump was dat Comey in 2017 weigerde onwrikbare loyaliteit aan zijn baas te betonen. Dat kostte hem toen zijn baan. Nu verklaarde de president in dikke hoofdletters op zijn social media dat nu eindelijk ‘een van de ergste mensen die dit land ooit heeft gekend’ voor het gerecht kwam. Hij noemde hem ‘het voormalige corrupte hoofd van de FBI’.

Het past in de campagne van Donald Trump waarin hij de minister van Justitie opdracht geeft om deze en gene te vervolgen, ook als het Openbaar Ministerie daar niet zelfstandig toe zou overgaan. ‘Move now’, riep Trump. Minister Pam Bondi, een trouwe acoliet van de president, had er weinig trek in, maar plooide zich naar de wensen van haar baas. Deze en andere gevallen van bemoeienis met openbare aanklagers en het proces van vervolging, de uitvoering van de Amerikaanse wet, roepen de vraag op hoe onafhankelijk het ministerie van Justitie eigenlijk is.

In het Amerikaanse politieke systeem speelt het ministerie van Justitie een belangrijke, want tweeledige rol. De Attorney General, zoals de minister van Justitie wordt genoemd, is tegelijkertijd de handhaver van de wet en de juridisch adviseur van de president, een recept voor problemen. Zo benoemde John F. Kennedy zijn broer Robert als minister van Justitie. Dat pakte goed uit in de strijd om de burgerrechten, waar Robert Kennedy het ministerie inzette tegen recalcitrante zuidelijke gouverneurs. Minder goed in het vervolgen van de georganiseerde misdaad en het ontbreken van oprechte adviezen over Kennedy’s schuinsmarcheerderij. Beroemd zijn de foto’s van JFK’s verjaardagspartijtje waar Marilyn Monroe zich in een strakke jurk kronkelde, aanschouwd door de jarige en diens broer.

Richard Nixon benoemde in 1969 zijn goede vriend John Mitchell, die zowel in 1968 als in 1972 Nixons verkiezingscampagnes leidde. Mitchell benadrukte onder meer law and order onderwerpen, vervolgde anti-Vietnam activisme en zette burgerrechten op de tweede rij. Mitchell zat diep in de dirty tricks-campagne van 1972 en werd uiteindelijk veroordeeld tot een gevangenisstraf wegens zijn betrokkenheid bij Watergate.

Een jaar later maakte president Nixon zelf een lachertje van de onafhankelijkheid van de Attorney General toen hij die op 20 oktober 1973 opdracht gaf de speciale Watergate-aanklager te ontslaan. De minister weigerde, net als zijn onderminister, tot een derde man wel bereid was Nixons werk uit te voeren. De gebeurtenissen kennen we nu als de Saturday Night Massacre.

Na Watergate en Nixons aftreden leek de eigen rol van het ministerie van Justitie meer gewaarborgd, al benoemde ook Ronald Reagan vrienden op de post. Bill Clinton moest twee voorgedragen benoemingen laten vallen omdat de betreffende vrouwen hun kinderoppas zwart betaald hadden – in retrospect haast lachwekkend triviaal. George W. Bush benoemde in 2005 Albert Gonzales, zijn juridisch adviseur in het Witte Huis. Als minister gaf Gonzales opdracht de federale aanklagers, die in principe voor vier jaar worden benoemd, te onderzoeken op hun politieke betrouwbaarheid. Zeven van hen werden ontslagen, zonder opgave van reden. Het leverde een intens en kritisch debat op in het Congres en de roep om zijn ontslag. Gonzales trok de conclusie en vertrok in augustus 2007. Kom daar eens om in 2025 waar het ontslagen regent.

Donald Trump haalde in zijn eerste termijn senator Jeff Sessions binnen, een vroege volgeling, maar hij vond dat Sessions niet voldoende naar zijn pijpen danste en ontsloeg hem binnen een jaar. Diens opvolger William Barr hielp Trump bij het voorkomen van potentiële schade door het Mueller-rapport over Russische invloed op de campagne van 2016. Barr gaf een Trump-vriendelijke samenvatting nog voor de publicatie, waardoor de angel er al uit was. Barr op zijn beurt kreeg in december 2020 ontslag omdat hij aarzelingen had bij Trumps verkiezingsleugens.

Na zijn verkiezing in 2024 stelde Donald Trump voor Matt Gaetz te benoemen, een ethisch gehandicapte oud-afgevaardigde, volgens zowat iedereen totaal ongeschikt voor de baan. Dat ging te ver, maar met de benoeming van Pam Bondi, een bevriende attorney general van de staat Florida, kreeg Trump toch iemand die hem hartstochtelijk is toegedaan. De president aarzelt niet om haar opdrachten te geven. Nog afgezien van beleidsmatige instructies (geen burgerrechtenzaken) moet ze zijn persoonlijke obsessies vervolgen, zoals Letitia James, de (gekozen) openbare aanklager in New York die hem veroordeeld kreeg, de senator voor Californië, Adam Schiff, die Trumps impeachment bepleitte, en nu James Comey, die als directeur van de FBI weigerde te doen waartoe Trump hem opdracht gaf. Hij gaf ook opdracht om de burgemeester van New York, aangeklaagd voor corruptie, juist niet te vervolgen.

In het opdracht geven om Comey te vervolgen en het ontslaan van een openbare aanklager die onvoldoende grond daarvoor vond, en een aantal andere ontslagen en wraakacties, maakt Trump gehakt van wat samengevat wordt als de ‘procedural safeguards’, bedoeld om het ministerie af te schermen van politieke invloed, laat staat van persoonlijke vendetta’s. Al doende heeft Donald Trump ook op dit terrein zijn eigen normen opgelegd in het handhaven van de rechtsstaat, of, beter geformuleerd, het ondermijnen ervan. Persoonlijke willekeur, obsessies en wraak bepalen in Trumps Amerika wie wordt vervolgd, en wie niet.

En daar gaan we weer. In een land dat tot de nok toe vol zit met wapens en dagelijks wordt opgejuind tot onfrisse polarisatie, tot een niveau waarop mensen met een andere opinie als vijand worden gezien, in dat land wordt politiek geweld steeds gewoner. Nu is het Charlie Kirk, een rechts radicale opiniemaker die zijn brood verdiende met haat zaaien. Eerder dit jaar waren het twee afgevaardigden in het parlement van Minnesota. Vorig jaar was het een bijna gelukte aanslag op presidentskandidaat Donald Trump.

En steeds is de reactie hetzelfde: het is links, het is rechts. Het zijn geen cirkels waarin we draaien, het is een spiraal. Een spiraal van maatschappelijk uit elkaar vallen die iedere keer weer een stukje hoger draait, tot er niets meer over is van wat we ooit zo mooi civic society noemden. Dan is de burgeroorlog daar, ook al staan niet troepen tegenover elkaar, maar keren de burgers, van rechts en van links, zich af van wat hen ooit bijeen hield. Komen burgers tegenover elkaar te staan, onwrikbaar in hun gelijk, onwrikbaar in hun demonisering van de ander.

Kirk was deel van dit proces, daarover geen misverstand – niet dat dit moord rechtvaardigt. Maar het was Kirks beroep, zijn brood en beleg om te provoceren, om op te juinen, om een bepaalde, nogal polariserende versie van de samenleving aan de man te brengen. Om anderen te beschuldigen van kwade insteek. Zijn bijna laatste woorden waren antwoord op een retorische vraag: weet je hoeveel transgender mensen de laatste tien jaar massamoorden hebben gepleegd? Schot voor open doel. Te veel, zei Kirk. De vragensteller refereerde aan een massamoord op een school, vorige maand, door een transgender persoon.

Gegeven het feit dat er sindsdien een paar nieuwe massamoorden hebben plaatsgevonden, sneed de erop volgende vraag iets meer hout: hoeveel massamoorden hebben we de afgelopen jaren gezien? Kirk antwoordde snerend: met of zonder bendegeweld? Een antwoord dat nergens op sloeg, here nor there was, en, in typerende stijl, het echte onderwerp liet liggen. Het waren Kirks laatste woorden, nu zelf het voorwerp van Amerikaans wapengeweld. Hij had beter verdiend dan dit grafschrift.

De moord op Kirk krikt de geweldspiraal weer een stukje hoger. Het is een proces. Iedere aanslag, maar ook iedere benoeming van partijgedreven functionarissen, van de pathetische directeur van de FBI die uit de aanslag op Kirk een slaatje probeerde te slaan, tot de dood en verderf zaaiende minister van Volksgezondheid, iedere aanval van de president op leden van de FED, het Bureau of Labor Statistics, de Smithsonian musea, en de talloze andere organisaties waar mensen zitten die hem niet naar de mond praten, het sturen van soldaten naar door Democraten geleide steden: al die dingen plus, dag in dag uit, drip drip, in een opzettelijke strategie van flooding the zone, het nieuws beheersen met nieuwe provocaties, het draagt allemaal bij aan die dodelijke dynamiek die de samenleving uiteindelijk wurgt.

Er was een tijd dat een Amerikaanse president op een dergelijke moord reageerde met een oproep tot kalmte. We zijn allemaal verontwaardigd, boos, treurig, zou zo’n president hebben gezegd, maar laten we ook allemaal terughoudendheid betrachten. We weten niet wie verantwoordelijk is, maar ik beloof u dat we tot de bodem zullen gaan om dat uit te vinden en gepaste straf uit te meten. In zijn slepende toespraak vanuit het Oval Office gaf Trump de schuld aan de media en de mensen die iedere dag anderen demoniseren. Hij had een punt in het verwijt dat tegenstanders mensen als Kirk vergelijken met nazi’s, criminelen en massamoordenaars en zo de haat opdrijven. Vorige week werd Trump zelf nog met Hitler vergeleken.

En vervolgens dreef hij de haat nog wat op door in de volgende zin radicaal links de schuld te geven. Hij beloofde iedereen achter de broek te zitten die rechters en mensen in het openbaar ministerie bedreigen, iets waar hij zelf voortdurend mee bezig is. Hij verwees naar de aanslag op hemzelf en op andere Republikeinen, zonder de moord op de Democratische politici in Minnesota te noemen, of het geweld tegen de echtgenoot van Nancy Pelosi. Alsof politiek geweld in de VS alleen van links komt. Was het maar zo, dan zou het gemakkelijker te beteugelen zijn.

Met soldaten op straat, gemaskerde en onidentificeerbare agenten burgers oppakkend, met een Supreme Court dat het prima vindt dat je op basis van etniciteit wordt aangehouden, met de dagelijkse ondermijningen van de rechtsstaat en de grondwettelijke orde, en met een Congres dat de uitvoerende macht carte blanche heeft gegeven, is het wachten op een volgend incident dat de spiraal nog wat hoger drijft. Er zal een confrontatie komen met mensen die protesteren tegen de aanwezigheid van troepen op straat, een confrontatie waarbij doden zullen vallen zoals bij de Boston Massacre van 1770, toen Engelse soldaten het vuur openden op gewone burgers, of van Kent State University van 1970, toen de Ohio National Guard zonder aanleiding studenten doodschoot. Historische waarschuwing zijn aan deze president niet besteed. Het is onvermijdelijk dat er zo’n punt komt en dan zal deze president die ‘emergency’ gebruiken om het hele land onder staat van beleg te plaatsen en de rechtsstaat buiten werking.

Politieke leiders zouden precies de mensen moeten zijn die vuren temperen, die de zaak bij elkaar houden, die boven partijen uit stijgen voor een grote goed van de publieke zaak. In het Amerika van 2025 is er maar één leider die dat kan doen: president Trump. Hij verzaakt zijn plicht. De tragische dood van Charlie Kirk zou een katalysator hebben kunnen zijn om een minimum aan civic society terug te brengen in een samenleving die nood heeft aan iets dat samen weer terug brengt in dat woord.

Het is onwaarschijnlijk dat Kirks dood die rol gaat spelen. Integendeel, het lijkt erop dat hij de speelbal wordt van nieuwe partijdigheid, van nieuwe vijandverklaringen, van nieuwe retorische excessen. Tragisch, en een gemiste kans om een zinloze dood enige betekenis te geven.

Het is tijd om uw Darwin af te stoffen. Nou ja, misschien niet helemaal The Origin of Species te lezen, maar in elk geval weer eens te denken over ‘de overleving van de sterksten’. Of misschien het complement van Darwins vaststelling, de ondergang van de zwakken.

Ik moet steeds vaker Darwin denken als ik de regering-Trump bezig zie, of laat me dat breder trekken, zie wat Amerikanen zichzelf aandoen. Vorige week was een hoogtepunt van Darwin ervaringen. De minister van Volksgezondheid, Robert Kennedy Jr., kreeg een kruisverhoor over zijn grootscheepse ondermijning van Amerikaans volksgezondheid. Hij heeft de hele Adviesraad voor Immunisatie ontslagen en de vacatures opgevuld met anti-vax lui. Het hoofd van de Centers for Disease Control and Prevention nam ontslag, of werd ontslagen, omdat ze weigerde Kennedy’s orders te volgen. Vele deskundigen volgenden haar. Kennedy denkt dat we meer vitaminepillen en levertraan moeten consumeren en dan best zonder vaccins kunnen. En, anyway, je krijgt er autisme van, meent hij zonder daarvoor enige grondslag te leveren.

Nog mooier in de Darwin collectie was de met veel publiciteit gepaard gaande aankondiging in Florida, dat kinderen niet meer verplicht gevaccineerd hoeven te worden om op school te worden toegelaten. God beschermt ons, zei de kwakzalver die in deze staat van bejaarden de gezondheidszorg bestiert. Hij noemde vaccinatie ‘slavernij’, hij mag dat omdat hij zwart is. Gouverneur DeSantis, nooit te beroerd voor een populistische handstand, knikte goedkeurend op de achtergrond.

Darwin bleef zich aan mij opdringen. U wilt vaccins verdacht maken, succesvolle campagnes om ziektes als mazelen, rode hond en kinkhoest uit te roeien, in zijn achteruit zetten? U wilt voorbereidingen voor de volgende epidemie ontmantelen en het succes van snelle ontwikkeling van een vaccin tijdens corona bagataliseren? Fijn, prima. Ga uw gang. U zult het niet overleven, uw kinderen zullen, net als die arme mazelen slachtoffers in Texas, het niet overleven.

Over Texas gesproken, u herinnert zich dat daar vorige maand een kleine honderd tieners verdronken, weggespoeld in een gebied dat bekend staat voor zijn snelle overstromingen. Christelijke kindertjes, no less. De Heer beschikt. Thoughts and prayers. Al snel bleek dat er jaren was gesteggeld over een adekwaat alarmsysteem, luidruchtig en schel, om iedereen op te jagen in geval van een flash flood. Het kwam er niet want, u raadt het, de gemeenschap rondom de rivier had het geld er niet voor over. Belastingen, weet u wel, daar zijn we tegen. Darwin! Tieners verdronken omdat de dommerikken in Amerika weigerden behoorlijke voorzorgsmaatregelen te nemen, het er het geld niet voor over hadden. De zwakken overleven het niet.

Amerika is een land waar de condities van overleven stelselmatig worden ondermijnd. In Trumps grote lelijke wet werd de ziektekostenverzekering van acht miljoen mensen uitgekleed. Het is niet zonder reden dat de levensverwachting overal in de wereld stijgt, maar in de Verenigde Staten al jaren daalt. Met zoveel zwakken en zo weinig bescherming is dat geen wonder.

Vorige week zagen we ook een love fest van Xi, Poetin en Modi, en hun hofjoker Kim, allemaal samen elkaar omarmend, een nieuwe wereldorde vierend waarin het zielige Amerika op de tweede rang terecht komt. De pathetische leider van Amerika – nu ik erover denk, het kiessysteem in Amerika is ook een voorbeeld van Darwin: je kiest zwakken en, presto, het land valt uit elkaar –, die pathetische leider stuurde een social media berichtje uit waarin hij de heren succes wenste. In hoofdletters.

Maar gelukkig was er een vertoon van kracht dat onmiddellijk indruk maakte in de wereld. Donald Trump, een macho die vorige week dineerde met zijn techbaasjes, de penopauze boys, en die wordt gesteund door jonge mannelijke kiezers, zieligerds die het moeilijk hebben in deze wereld, doopte het ministerie van Defensie om in het ministerie van Oorlog. Nou, daar hadden we het niet van terug. Ineens ziet Amerika er sterker uit. En nu begrijpen we meteen waarom onder dit regime capabele militairen worden ontslagen omdat ze vrouw, zwart of door Biden benoemd zijn. Daar straalt geen oorlog vanaf.

Darwin!, roep ik. Je verzwakt je hele systeem van defensie, van militaire kracht, en straks wordt je ingemaakt door de sterkeren, die zich beter voorbereiden op overleven. In de nieuwe wereld van Amerika First en Great Again wordt fundamentale zwakte verborgen achter een nieuwe naam. Het laadt zich raden wie deze struggle of the fittest gaat overleven. De volksuniversiteit biedt uitstekende cursussen Mandarijn, het is maar dat u het weet.

Slechte arbeidscijfers? Ontsla de boodschapper. Een analist die vertelt dat het verhaal dat de hele Iraanse nucleaire machinerie is vernietigt niet klopt? Ontslaan. Een gestoorde influencer volgen als zij mensen die gewoon hun werk doen besmeurt en, het is nu al bijna een teken van buitengewone kwaliteit, ervan beschuldigt niet Trumps agenda te volgen? Een Congres dat zich laat koeioneren door een enkele man die chanteert, bedreigt en intimideert? De zwakken, in dit geval de politici, zullen het niet overleven. Voor het moment domineert de bullebak maar hij maakt het hele systeem zo zwak dat het geen fundament meer heeft en wegzakt in een drijfzand van corruptie, kontkussen en leugens, en uiteindelijk een lam en zwak Amerika oplevert.

Want dat is de link tussen al deze ontwikkelingen – en er zijn nog tientallen andere voorbeelden: Darwin. Het is te veel gevraagd van Trump en van veel Amerikanen om een boek te lezen, maar ze zouden er baat bij kunnen hebben. Als je je eigen leefwereld zo stelselmatig verzwakt dan ga je in een survival of the fittest concurrentiestrijd onderuit. Zo gezien zijn types als Robert Kennedy Jr., Tulsi Gabbard en Pete Hegseth, net hun patroon Donald Trump, de aanzeggers van Amerika’s lot.

De ondergang van de zwakken. Make America Great Again is de laatste, finale bijdrage aan de teloorgang van de Verenigde Staten zoals we die kenden. Dit soort zwakke landen leggen het af. Geen wonder dat Xi, Poetin, Modri en kleine Kim zo tevreden keken. Niet dat zij wel Darwin gelezen, maar ze voelen intuitief aan dat zij in een Hobbesiaans wereld van dog eat dog de sterkeren zijn. Zwak overleeft niet. Darwin rules the world!

Eindelijk komt er tegendruk op gang. De fameuze scheiding der machten, basis van de Amerikaanse republiek, wordt ernstig bedreigd nu president Trump zich almacht toerekent. Het Congres is nadrukkelijk afwezig, sterker, het laat toe dat de president blokkeert en afbreekt wat het eerder besloot in termen van wetgeving en financiering. Het voert zijn controlerende taak niet meer uit.

De enige weerstand voor een naar autoritair gezag neigende president zal het moeten komen van de rechtelijke macht. Er was reden voor scepsis dat dit zou gebeuren, maar in de loop van de zomer, met een kleine stroomversnelling deze week, lijkt daarvan eindelijk sprake. Rechters van velerlei soort wierpen barrières op en stelden vragen bij Trumps claim voor almacht. Al doende kwamen historische precedenten aan de orde die de democratie en de rechtsstaat in Amerika bepaalden.

Eerder deze week sprak een federale gerechtshof uit dat de invoerheffingen die Trump heeft ingevoerd zijn bevoegdheden ver te boven gingen. Trump beriep zich op een wet uit 1977 die toestaat import te belasten op basis van een ‘emergency power’. De regering ziet een acute noodsituatie ‘die grote schade zou toebrengen aan de economie, militaire macht en diplomatie van de natie’ in nadelige handelsbalansen en de illegale invoer van fentanyl. Het hof negeerde die argumenten en stelde simpelweg dat het opleggen van heffingen een essentieel onderdeel is van de wetgevende macht van het Congres. ‘De macht van het budget (the power of the purse), inclusief de macht om belastingen op te leggen, behoort aan het Congres’, zeiden de rechters. Er zal ongetwijfeld appel volgen nu deze uitspraak de basis wegslaat onder Trumps beleid van tarieven (de rechter stond toe de tarieven te handhaven tot 14 oktober).

Nog los van de juridische details, is het interessant om vast te stellen dat hier, op de valreep van de 250ste verjaardag van de onafhankelijkheid, de essentie van de toenmalige Amerikaanse opstand tegen de Engelsen aan de orde is. Die richtte zich tegen de macht die het Engelse parlement, en de koning, claimden om belastingen te kunnen opleggen. Daar moesten ze zelf over kunnen beslissen. Niets zou heiliger moeten zijn voor Amerikaanse politici.

Eerder deze week kwalificeerde een federale rechter ook de stationering van national guard soldaten in Los Angeles, gebaseerd op een gefingeerde noodsituatie, als niet-legitiem. Het zou een schending zijn van de Posse Comitatus Act uit 1878, een cruciaal deel van de Amerikaanse rechtsstaat, die de macht van de federale overheid beperkt om troepen in te zetten voor binnenlandse zaken. De wet werd ingevoerd aan het einde van de Reconstructie na de burgeroorlog, nadat het Noorden jarenlang troepen aanhield in het zuiden. Er is nog historische achtergrond: een van de redenen voor de opstand van Amerika tegen Engeland in 1776 was dat de Engelsen troepen naar hun kolonies stuurden.

Afgelopen woensdag bepaalde een ander federaal hof dat Trump niet de wettelijke bevoegdheid heeft om Venezuelanen in een versnelde procedure het land uit te zetten. De regering beriep zich op een wet uit 1798, de Aliens and Sedition Act, die oorlogsomstandigheden veronderstelt – toentertijd de dreiging van een oorlog met Frankrijk. Sindsdien is de wet alleen gebruikt in de Eerste en Tweede Wereldoorlog – onder andere voor de beruchte opsluiting van Japanse Amerikanen in 1942. Het hof verwierp de redenering van de regering dat er sprake was van een ‘predatory incursion’, een roofzuchtige inval op Amerikaans grondgebied, door de Tren de Aragua bende.

De wreedheid van de regering-Trump is geen onderwerp van juridische strijd, maar blijkt wel steeds vaker. Het opsluiten van illegalen in de notoire Angola gevangenis in Louisiana is bedoeld om mensen af te schrikken, verklaarde minister Noem van Homeland Security, die eerder al een Amerikaanse Goelag inrichtte in El Salvador. Het zal aangevochten worden. De gevangenis die speciaal voor andere illegalen was ingericht in de moerassen van Florida, Alligator Alcatraz, is op bevel van de rechter gesloten. Op basis van milieu argumenten, maar toch. Kilmar Garcia, de arme illegaal, getrouwd en werkzaam in de VS, die per ongeluk werd opgesloten in die Amerikaanse Goelag, wordt nu met alle mogelijke middelen vervolgd, puur als wraakactie. Rechters zullen het blokkeren.

Als toetje op de juridische cake die deze week werd gebakken kreeg Harvard gelijk dat dat de regering de wet schond door het blokkeren van toegezegde research fondsen. Het is een gedeeltelijke overwinning. De rechter stelde vast dat bestrijding van anti-semitisme, het gewrongen argument van de regering om de fondsen te blokkeren, wel belangrijk was, maar niet de academische vrijheid en vrijheid van meningsuiting mag ondermijnen, basisrechten in een vrij Amerika. De zaak is complex omdat het ook gaat om de vraag of Harvard zelf mag bepalen wie wel en wie niet aan de universiteit mogen studeren, maar het betekent in elk geval dat het verzet van de universiteit, de enige die dit durfde, vruchten afwerpt.

De onzekere factor in dit alles is de vraag hoe de hoogste instantie van de rechterlijke macht, het Supreme Court, gaat oordelen over deze zaken. Tot nog toe deed het Hof, met drie door Donald Trump benoemde rechters, wat de president wilde. Of het deed niets. Mede daardoor is het Hof historisch onpopulair. Had de gemiddelde Amerikaan altijd vertrouwen in de rechterlijke macht als laatste instantie, nu staat de populariteit van het Supreme Court op gelijk laag niveau als de andere twee machten. Dit soort erosie van gezag van instellingen bedreigt de Amerikaanse republiek.

Of het Supreme Court erin slaagt zijn onafhankelijk gezag te herstellen zal afhangen van de vraag hoe het afloopt met al die uitspraken waartegen de de regering-Trump nu in beroep gaat. De conservatieve rechters claimen vaak ‘original intent’ bij hun uitspraken: ze kijken naar wat de Founding Fathers bedoeld hadden. Zeggen ze. Als ze bij historische precedenten te rade gaan, dan kan een dergelijke uitleg tot niets anders leiden dan een tik op de vingers van de regering-Trump. En een begin van de redding van het Amerikaanse systeem van gescheiden machten. Maar zoals Amerikanen zeggen: don’t hold your breath.

Toen ik een paar maanden geleden al op Radio 1 stelde dat we de eerste tekenen van een dictator zagen in de VS kreeg ik kritiek. Nu weet ik dat ik te optimistisch was.

Militairen op straat in Los Angeles en Washington DC, zonder enige goede reden. Misbruik van wetgeving die melding maakt van ‘noodtoestanden’ door voor alles wat hij doet een noodtoestand uit te roepen. Een eigen leger van ICE, Stephen Millers uitvoerders, dat zijn gang kan gaan in onwettelijk en immoreel optreden. Het negeren van gerechtelijke orders. Het opsluiten van onschuldige mensen en, erger, het naar de Goelag van zijn collega dictator in El Salvador sturen, ondanks bewijs van ‘foutje’.

De man die op 21 januari 1600 veroordeelde bendeleden van zijn opstand op 6 januari 2021 gratie gaf, gebruikt nu een car jacking van een tiener van Musk’s Silicon Valley troepen, verdwaald in een grote stad waar hij weg weet, om de macht in de stad over te nemen. Expliciet is de dreiging daar dat Trump het ook elders in het land gaat doen.

Chantage van advocaten bedrijven, wraakzuchtig ontslag van iedereen die niet in de pas loopt van Trumps leugens en narcistische verlangens, of wie door zijn muse Lauro Looner van verraad wordt beschuldigd. De man met een minister van Defensie die vrouwen het kiesrecht wil ontnemen, alsof hij niets beters te doen heeft.

Een president die deskundigen die hem onwelgevallig nieuws brengen, wil ontslaan of daadwerkelijk ontslaat. De baas van de FED, het hoofd van het bureau van Labor Statistics. Binnenkort kunnen we geen enkel cijfer van deze overheid meer vertrouwen, zoals geen woord uit Trumps mond betrouwbaar is.

Bezoekers van het bastion van democratie schonen hun telefoon op, durven niet meer vrijuit te spreken of te schrijven. Sommigen van hen mogen het land al niet meer in wegens onwelgevallige opinies. 

Een president die de trots van Washington, haar musea, wil opschonen naar zijn idee van hoe de Amerikaanse geschiedenis moet worden geportretteerd. Wie had het nog over linkse woke? Woorden zijn verboden, niet alleen DEI maar ook klimaat en milieu. Boeken zijn uit bibliotheken verwijderd. Docenten ontslagen omdat ze vrouw zijn of benoem door iemand die Trump niet aanstaat – Biden bijvoorbeeld. Het Kennedy Center dat door Trump wordt hervormd in een radicaal rechts woke beeld.

For God’s sake. Een kooigevecht op het grasveld van het Witte Huis om de 250ste verjaardag van de VS te vuren. Come to think of it, misschien is dat wel het beste beeld om de VS anno 2026 te portretteren.

Een minister van Gezondheid die de gezondheidszorg afbreekt. Een minister van Onderwijs die het departement (ingesteld door het Congres) afschaft. Een minister van Defensie die links en rechts mensen ontslaat omdat ze zwart, vrouw of anderszins onder Biden hun promotie hebben gemaakt. Een directeur van de CIA die haar feiten aanpast aan wat Trump wil horen en om de aandacht af te leiden van Epstein een onzinnige rechtszaak tegen president Obama aankaart.

Een minister van Justitie die optreedt als Trumps persoonlijke jurist en zelfs in die hoedanigheid blundert – zoals met de Epstein files.

Een Republikeins Congres dat het allemaal laat gebeuren, zichzelf buitenspel zet. Een Supreme Court dat doet wat de dictator wil, nadat het hem vorig jaar al een vrijbrief had gegeven.

Een president die landen afperst om de handelstromen niet af te kappen, die bedrijven afperst om een deel van hun omzet af te staan, die universiteiten chanteert, de academische vrijheid ondermijnt. Die en passant het antisemitisme in de VS eindeloos vergroot door het voor zijn eigen doeleinden te gebruiken.

Een zelfingenomen nitwit die zich door Poetin en Nethanyahu laat misbruiken. Die zich door China laat ringeloren – zie het nieuwe uitstel van tarieven. Die, let op, straks Taiwan zal laten vallen als een baksteen, zoals hij dat ook met Oekraïne doet.

Ik was te zuinig met mijn woorden dit voorjaar. Amerika is een politiestaat geworden. Allerlei eerste stapjes worden getolereerd, allerlei tweede stappen consolideren. Het wordt een gedenkwaardige viering van het 250 jarig bestaan van Amerika. Alles wat de Founding Fathers trots stemde, kapot en vernietigd.

Nederlands grootste probleem

Het is maar dat u het weet, mogelijk ontgaan op een strand ergens in hittegolfland, maar de verkiezingen in Nederland gaan over – drumroll -: islamisering. Ons land, dat van de judeo christelijke erfenis, wordt overgenomen door moslims. Jazeker, die 850.000 Nederlanders, vijf procent van de bevolking, die zich moslim noemt (waarvan de helft nooit in een moskee komt), bedreigt ons allen. Onze nederlandse cultuur, die van Yelsulgoz en de SGP.

Dat de superhaatzaaier, nu ook mislukt regeerder, aan die bel trekt, dat verbaast natuurlijk niet. Het misselijk makende affiche van zijn privéclub liegt er niet om.

Als publieke dienstverlening volg ik voor u de columnisten van de foute krant van Nederland, de Telegraaf. Nou ja, ik probeer Leon de Winter te vermijden. Je kunt ook teveel fout uitgestort krijgen. Maar die anderen: als ze het niet over Timmermans hebben en diens eindeloze onbetrouwbaarheid en zakkenvullerij, dan gaat het, juist ja, over de islamisering van Nederland.

Nieuw in deze campagne, in elk geval deze zomer, is dat de nationale televisie is overgenomen door de foute krant. Goedenmorgen, goedenmiddag en goedenavond, er is geen ontkomen aan of foute krant medewerkers babbelen over de islamisering. Zelfs de zelfverklaarde Amerika deskundige die vooral Trump fan is, maar nog belangrijker, een mooi verdienmodel ontdekte, doet eraan mee. Ik heb het niet gezien – er zijn grenzen aan mijn publieke dienstverlening – maar de NRC recensent ging ervan over zijn nek.

Als ze niet foute krant onderwerpen aankaarten dan schijnt het te gaan over ene Jan Slagter, een zelfpromotende Hilversumbobo, die overal opduikt, of over Gordon, die mag praten over programma’s die over hem gaan, of over die andere roeptoeter met een verdienmodel, Victor Vlam. Je moet het ze nageven, ze houden er een goed belegde boterham aan over.

Ondertussen wordt er geneuzeld over de publieke omroep, die sinds Telegraaf-omroep WNL werd toegevoegd danig verrechtst is. Goedenmorgen! Voor 8,95 per jaar kunt u ervoor zorgen dat Jan Slagter nog vaker op televisie te zien is. Dat hele rotte bouwwerk van omroepen moest al decennia geleden gesloopt. Ik heb er eerder over geschreven, talloze keren, ook als publieke dienstverlening, maar heb de moed opgegeven dat er iets ten goede verandert. Het is niet allemaal trash. Nieuwsuur is consistent goed. Het lange gesprek met Simon Kuper was mooi. Eh. Meer kan ik niet bedenken.

Maar het is maar dat u het weet: islamisering is het grootste probleem waar Nederland voor staat. Of misschien is ons probleem het eindeloze beuken van slechte lieden die de stranden laten voor wat ze zijn om aan grote tafels ‘aan te schuiven’ en zo hun geld voor de wintersport verdienen.

Observatie NL

Het grote Gaza debat in de Tweede Kamer, even terug van hongersnood-reces, leverde op wat we hadden verwacht. Niets. In plaats van te erkennen dat PvdA’ster Kati Piri met haar motie vorige maand het grootste gelijk van de wereld had, liepen ze allemaal om de hete brij heen. Nederland gidsland.

Oh ja, in het kader van de gevaarlijke islamisering: de SGP weigert een vrouw op de kieslijst te zetten. Ze moeten eens contact zoeken met Pete Hegseth, defensieklungel van Trump. Die zit bij een kerkgenootschap dat de vrouw het kiesrecht wil ontnemen. De man is immers baas van het gezin en hij zal na goed polderoverleg namens allen de stem uitbrengen.

Observatie VS

Ik had eerlijk gezegd niet verwacht dat Epstein zo’n fijn probleem zou worden voor Trump. En zeker niet op de manier waarop: samenzweerders die zich bedrogen voelen door de samenzweerder in chief. JD Vance, Trumps poedel, had vorige week een noodsessie met de hoogste autoriteiten (niets beter te doen daar) om te zien hoe om te gaan met het schandaal. Deze zondag trapte hij in zijn eigen poedelshit door nog eens flink te wrijven in de Epsteinvlek. Hij probeerde het, klassiek maar zooo saai, op het bordje van de Democraten te leggen. Biden had niets gedaan. Nou ja, enkel Ghislaine Maxwell weggestopt, dezelfde die nu gaat worden vrijgelaten door de pussygrabber.

Die grabber gaat nu voor de zoveelste keer door de pomp bij zijn goede vriend Poetin. Twee dagen voor de deadline die Trump zelf had opgesteld voor Ruslands bewegen, kreeg Poetin wat hij wilde: een gezellige ontmoeting. Poetin weet dat elk gesprek dat hij heeft met de grabber voor hem goed uitpakt. Ze hebben een date.

Herinner u 2018, Helsinki, de persconferentie waar Trump meelulde met Poetin. Herinner u de tweede ontmoeting met de Noordkoreaans leider Kim, met de grabber love letters had uitgewisseld, in Vietnam. Trump ziet wat hij wil zien. Poetin kijkt er dwars doorheen.

Gelukkig eindigde Trumps affaire met Kim in tranen en dat is ook maar het beste dat we van de top in Alaska mogen hopen.

Observatie UK/Israël

Ik was vorige week in het Imperial War Museum in Londen. Goede tentoonstellingen over WW I en WW II, vooral voor de vele kinderen die er rondliepen. Weinig nieuws voor een history buff, maar wel bewegende beelden die ik nooit eerder had gezien.

Het museum heeft ook een tentoonstelling over de holocaust – natuurlijk. Ook goed gedaan. Veel foto’s. Het probleem dat ik had was dat ik bij het zien van die uitgemergelde mensen, die stapels lijken, die hekken en de rest steeds maar aan Gaza moest denken.

Hoe is het mogelijk dat een land dat zijn bestaan ontleent en rechtvaardigt aan de vreselijke behandeling die de joden hebben ondergaan, dezelfde methoden hanteert, met dezelfde resultaten, als de zeloten die verantwoordelijk waren voor hun lijden?

Sympathie voor Israël is verdwenen, en ik zou zeggen, voorgoed. De zelfdestructie van het land van hun dromen is al te ver voortgeschreden om nog goed te kunnen komen, denk ik. Ik wil geen grote vooruitziende gaven claimen maar ik schreef hier al tien jaar geleden dat Nethanyahu het ergste is wat Israël ooit is overkomen.

De staat Texas heeft 38 zetels in het Huis van Afgevaardigden. Daarvan zijn er nu 25 in handen van Republikeinen. In opdracht van president Trump probeert het in meerderheid Republikeinse staatscongres de grenzen van deze 38 kiesdistricten zo te her-trekken dat ze in november 2026 bij de tussentijdse verkiezingen vijf zetels extra kunnen opleveren. Texas is niet uniek, ook andere staten delen hun kiesdistricten in op een manier die politiek van pas komt.

Het gaat hier om een historische Amerikaanse praktijk, bijna zo oud als de republiek, gerrymandering genaamd, naar Elbridge Gerry, in 1812 gouverneur van Massachusetts (later ook vicepresident onder James Madison). Het congres van Massachusetts deelde de staat zo in dat zijn Democratisch-Republikeinse Partij er het meest van profiteerde – gouverneur Gerry was tegen, maar tekende de wet. Het leverde een district op dat volgens een cartoonist leek op een salamander die zich door de halve staat heen krulde. Zo gaf Gerry zijn naam aan het creatief indelen van kiesdistricten, zowel voor het Huis van Afgevaardigden in Washington als voor het staatscongres.

The political cartoon that gave birth to the term “Gerrymandering.” Artist: Elkanah Tisdale. Rare Book and Special Collections Division.

Gerrymandering kun je definiëren als het trekken en hertrekken van districtsgrenzen met het doel partijdig voordeel te bereiken. Anders geformuleerd: je probeert het aantal verspilde stemmen – alles meer dan de benodigde meerderheid – van je tegenstander zo hoog mogelijk te maken terwijl je je eigen verspilling zo klein mogelijk houdt.

Ooit was gerrymandering creatief handwerk. Het uitgangspunt is dat ieder kiesdistrict ongeveer evenveel inwoners heeft. En het moet een aaneengesloten gebied zijn – je mag niet een eiland hier aan een eilandje daar koppelen. Binnen die beperkingen mag je echter lijnen trekken naar believen. Je kunt dit op diverse manieren doen. Even uitgaande van de huidige partijen, Republikeinen en Democraten, kun je kiesdistricten samenstellen met minstens zoveel Republikeinse kiezers dat ze bijna altijd een Republikeinse afgevaardigde opleveren omdat Democraten altijd een minderheid zijn. In jargon heet dit cracking. Of je stopt alle Democratische kiezers in één of twee districten die dan altijd een enorme Democratische meerderheid opleveren, terwijl ze omringd zijn door districten met kleine Republikeinse meerderheden, packing. Dat betekent heel veel ‘verspilde’ Democratische stemmen.

Texas is een voorbeeld. Ook zonder de nu voorgestelde herindeling hebben de Republikeinen er al 25 van de 38 zetels, oftewel 65 procent van de zetels, met, in 2024, 58 procent van de stemmen. De doelstelling van de huidige herindelingspoging is met hetzelfde percentage stemmen liefst 30 zetels te halen.

En Texas is zeker niet het ergste voorbeeld. In North Carolina bezetten de Republikeinen 10 van de 14 zetels met slechts 53 procent van de stemmen. Wisconsin heeft 6 Republikeinse afgevaardigden en 2 Democraten, terwijl de Republikeinen er in 2024 51 procent van de stemmen haalden. Ook Democraten weten er weg mee, al zijn ze er minder goed en minder rigoureus in. In Illinois bezetten de Democraten met 53 procent van de stemmen 14 van de 17 zetels. Massachusetts heeft geen Republikeinse zetels. In de zuidelijke staat Mississippi zijn alle zwarte kiezers gegroepeerd in honderd procent zwarte kiesdistricten, waardoor zwarte bewoners minder afgevaardigden hebben dan hun inwonersaantal zou doen vermoeden.

Voor de Democraten is het een probleem dat hun kiezers veelal geconcentreerd wonen, in stedelijke gebieden. Ze kunnen daardoor gemakkelijk opgesloten worden in compacte kiesdistricten, packing. Zo hebben Austin, Houston en Dallas in Texas districten waar goed negentig procent Democratisch stemt. Democratische kiezers op het platteland leggen het in aantallen af tegen Republikeinen en dat levert hen de rest van de zetels op.

Het is, of was, een goede gewoonte om iedere tien jaar de congresdistricten opnieuw in te delen. De Amerikaanse grondwet verplicht om iedere tien jaar de bevolking te tellen in een jaar met een nul. Op basis van die telling krijgen staten er dan Congreszetels bij of ze verliezen er. Je hebt geen andere keuze dan te herindelen en kiesdistricten anders trekken. Zo verloren staten als Californië en Ohio zetels aan Texas en Florida. Maar een herindeling tussendoor, zoals Texas nu door wil voeren, is hoogst ongebruikelijk.

Mag dat zomaar? In de huidige wetgeving is het indelen van kiesdistricten van oudsher overgelaten aan de individuele staten. Vaak staat in de grondwetten van staten dat zo’n indeling compact moet zijn, aaneengesloten en rekening moet houden met belangen van gemeenschappen en met eerdere indelingen. De geschiedenis laat zien dat dit vooral bij woorden is gebleven, van Gerry’s Massachusetts tot Greg Abott’s Texas.

In de naweeën van de segregatie die zwarte kiezers sowieso uitsloot werd in 1965 in de Voting Rights Act vastgelegd dat staten met een lange geschiedenis van kiezersbenadeling hun kiesregels, inclusief de indeling, moesten voorleggen aan het ministerie van Justitie of aan een federaal gerechtshof, een proces dat preclearance heette. In 2013 heeft het Supreme Court dat proces overbodig verklaard omdat ze in haar wijsheid meende dat er van kiezersbenadeling geen sprake meer was. North Carolina, een van die historisch beladen staten, ging meteen in de weer met een herindeling. Over gerrymandering zelf besloot het Supreme Court in 2019 dat dit een politiek onderwerp was waar rechters zich niet konden bemoeien.

De staat Californië laat zien hoe het ook kan. Daar zetelt een een California Citizens Redistricting Commission van veertien leden: vijf geregistreerde Democraten, vijf geregistreerde Republikeinen en vier onafhankelijke kiezers. Politici, politieke assistenten en lobbyisten mogen niet meedoen. Het resultaat is beter dan niets maar stemt niet tevreden. In Californië zijn de Democraten oververtegenwoordigd en roepen de Republikeinen om hervormingen.

De beste straf voor staten als Texas of Wisconsin is geconfronteerd te worden met een wave election, een verkiezing met grote verschuivingen. Dan blijken die Republikeinse districten met kleine meerderheden ineens verrassend kwetsbaar. Dat zagen we in 2018 toen de afkeer van de eerste president Trump een flinke Democratische meerderheid opleverde.

Zoals alles in de Verenigde Staten is de poging om een einde te maken aan gerrymandering een polariserend onderwerp geworden. Een mogelijke oplossing is dat het Congres een wet aanneemt om tussentijdse herindelingen te verbieden. Dat kan het op basis van haar brede grondwettelijke macht om de manner van verkiezingen voor het Huis te reguleren. Maar zolang niet beide partijen daar voordeel in zien, zal de erfenis van gouverneur Gerry nog altijd die van zijn salamanderdistrict zijn.

Trump leek on a roll. Armpje drukken met Europa en ander handelspartners leverde meer op dan verwacht of gehoopt. Minder dan Trump had gevraagd, maar onder druk zetten is deel van zijn modus operandi. Eerder had Trump de NAVO-bondgenoten in de hoek gezet met extra huiswerk en extra uitgaven, waarbij hij onbedoeld hun eenheid versterkte. Zijn begrotingswet die de magere Amerikaanse verzorgingsstaat uitkleedt ten bate van belastingverlagingen voor de rijken kreeg het akkoord van de Republikeinse Partij. Lekker zo die gaat.

En toen kwam Epstein terug om Trump in de kuiten te bijten – of, zo u wilt, in andere lichaamsdelen. Na jarenlang samenzweringsverhalen te hebben aangejaagd en zijn aanhang te hebben opgefokt in hun verdachtmakingen, kon Trump ineens niet aan de verdenking ontsnappen dat hij zelf in de Epstein-archieven opdook. De Wall Street Journal, normaliter een krant die Trump nauwelijks kritisch benaderd, kwam met de onthullingen. Trump reageerde zoal hij altijd doet: hij begon een proces tegen eigenaar Murdoch. Nog los van de relevantie of het echte verhaal, valt vooral op hoe klungelig de Trump-troepen dit hebben aangepakt, minister van Justitie Bondi voorop. Zij komt buitengewoon zwak tevoorschijn uit dit verhaal.

Meer beloven dan je kunt leveren en dan uitkomen op helemaal niets leveren is geen manier om met samenzweerders om te gaan. En dan het dossier sluiten en zeggen dat er niets te zien is, tja, het ongeloof was voorspelbaar. Ook voorspelbaar was Trumps reactie: mond houden, negeren en toen ze dat niet deden, zijn eigen aanhangers verrot schelden. Niemand kan daarover verrast geweest zijn, maar ineens lijken alle verhalen over Trumps chef staf Susie Wiles die alles zo prachtig onder controle zou hebben niet meer dan verhalen. Je mocht daar al aan twijfelen gezien de toegang die malloten als Laura Looner, supersamenzweerder zonder enige officiële rol, tot president Trump hebben. Wiles heeft Trump niet in toom en als hij wild gaat is Trump zijn eigen grootste vijand.

Ook in de met zeloten bemande FBI was verontwaardiging over Bondi’s sluiten van de dossiers. Een onbetamelijke ruzie tussen Trumps tassendragers was het gevolg. Trump reageerde zoals je kon verwachten. Hij probeerde de aandacht af te leiden en hoe anders dan met zijn normale wraakzucht, zijn permanente aanvechting om mensen die hem dwarszitten onder vuur te nemen.

Vandaar de opening van een onzinnig onderzoek naar staatsgreepactiviteiten van president Obama, iets dat zelfs Trumps Obama-hatende volgelingen niet serieus zullen nemen. Overigens was het tekenend dat Tulsi Gabbard, de ongekwalificeerde directeur van de veiligheidsdiensten dat initiatief nam. Zij had wat goed te maken omdat ze Trumps claims van totaal succes met de bombardementen van Iran met feiten had bevraagd. Dit was een aanbod van onderdanigheid. Vandaar ook dat vorige week een MAGA-senator een onderzoek eiste naar het optreden van speciale aanklager Jack Smith die de afgelopen jaren crimineel optreden van Donald Trump had onderzocht. Het is pure wraakzucht. Het onderzoek gaat nergens toe leiden maar kost Smith kapitalen aan juridische bijstand.

Ondertussen bleef Trump maar wrijven in de Epstein-vlek en we weten nu dat het probleem niet weggaat. De dubieuze ondervraging van de veroordeelde Ghislaine Maxwell, de partner van Epstein, in alles maar ook in crime, door de tweede man van het ministerie van Justitie roept vraagtekens op. Zowel waar deze regering zijn tijd aan besteedt, als aan het waarom. Willen ze via Maxwell proberen de Epstein-wond te stelpen? Trump heeft al gezegd dat hij haar gratie kan verlenen, geen kleinigheid voor iemand die tot twintig jaar is veroordeeld. En ze is meteen maar vast verplaatst naar een minimum security gevangenis. Als u van samenzweringen houdt, zou u denken dat de regering hier een plannetje heeft. Het valt echter te betwijfelen of zij Trump uit de problemen kan halen.

Wat extra pijnlijk is, is de vertraging in de economie die nu duidelijk lijkt. Trump valt al weken de president van de National Bank, de Federal Reserve, lastig op de meest onbeschaafde maar typerende manier, om de rentestanden te verlagen. Maar de inflatie loopt op nu de bedrijven de importheffingen beginnen door te rekenen aan de consument. En toen vorige week de aantallen nieuwe banen bekend werden voor juli, viel dat sterk tegen. Ook die van mei en juni werden naar omlaag bijgesteld. Trump kan het niet meer op Biden afschuiven. Hij reageerde typerend: hij ontsloeg de directeur van het Arbeidsbureau dat deze cijfers opstelt. De boodschap onaangenaam, ontsla de boodschapper. Let op: Wall Street staat in bubble modus, de kans op problemen groeit explosief.

De storm tegen Israël neemt toe in kracht en Trump en zijn mensen staan er werkeloos bij. De hongersnood in Gaza gaat ook Trump aangerekend worden. Hij pruttelt maar doet niets. Poetin speelt nog steeds met de president. Trump lijkt manisch in de zin dat hij óf helemaal vriendje is van óf totale vijand is van de Russische president. Het kan morgen weer anders zijn. De Chinese leider kijkt toe. Hij hoeft niets te doen.

Of het beleid van oppakken van brave landarbeiders zonder legale papieren en de wreedheid in de behandeling van gearresteerde mensen populair zal blijken, staat te bezien. De regering, geleid door Stephen Miller, de wreedheidschef van Trump, zit gevangen in zijn eigen beloften van drieduizend opgepakten per dag. Die halen ze niet en wat ze wel halen, met behulp van een gemilitariseerde arrestatiedienst, lijkt niet geweldig populair.

Niemand heeft ooit gewonnen met het correct voorspellen van de wederwaardigheden van Donald Trump. Tot zijn slinkende populariteit leidt tot verdere irritatie en uitbarstingen van de man die alleen maar kan leven met lofuitingen, zal het nog steeds te vroeg zijn om de verzwakking van Trump als president te voorzien. Dat zal blijken als Republikeinse senatoren die tot nu toe uitblonken in meegaandheid tekenen van verzet tonen. Zover is het nog niet. Vorige week nog werd een man van dubieuze kwaliteiten voor het leven benoemd tot federale rechter door die senaat.

Kortom, het is intens plezierig om Trump te zien spartelen in gezelschap van zijn eens goede vriend Epstein. Maar te rekenen op afbladdering van zijn politieke kracht zoals hij die het afgelopen jaar heeft ontplooid, zou roekeloos zijn. Je kunt enkel hopen.